Trong bối cảnh chuyển đổi số đang trở thành xu thế của thời đại, ngành công chứng Việt Nam đang nỗ lực để thay đổi và phát triển cùng với sự phát triển kinh tế số và xã hội số của đất nước. Ngành công chứng đang đối mặt với những khó khăn như tình trạng quá tải giao dịch cần công chứng tại các khu đô thị mới phát triển, trong khi một số vùng sâu, vùng xa lại thiếu văn phòng công chứng và công chứng viên đủ điều kiện hành nghề.
Một giải pháp chính sách mới được bổ sung trong Luật Công chứng năm 2024, đó là công chứng điện tử. Đây được xem là một làn gió mới, tác động lớn đến ngành công chứng, giúp thay đổi và phát triển ngành này cùng với sự phát triển của kinh tế số và xã hội số. Khi Luật Công chứng và Nghị định số 104/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, các quy định rõ ràng về quy trình công chứng điện tử trực tiếp và công chứng điện tử trực tuyến, cũng như các yêu cầu đối với nền tảng công chứng điện tử đã tạo cơ sở pháp lý cho giải pháp công nghệ phục vụ cộng đồng.
Trên cơ sở các quy định pháp luật về công chứng điện tử, các nền tảng công chứng điện tử đã xuất hiện, trong đó có sự ra đời của ứng dụng eNotaryID – nền tảng công chứng điện tử do đội ngũ kỹ sư Việt Nam xây dựng, triển khai và làm chủ công nghệ. Ứng dụng eNotaryID giúp công chứng viên xử lý nghiệp vụ linh hoạt trên nền tảng Web và Mobile, đồng thời mang đến những giá trị cụ thể như chứng thực bản sao điện tử, ký số từ xa, lưu trữ hồ sơ số, kiểm soát trạng thái giao dịch; kết nối CSDL dân cư của Bộ Công an, xác thực danh tính công dân, tích hợp sinh trắc học, so khớp khuôn mặt; quản lý hồ sơ nghiệp vụ, số hóa tài liệu theo chuẩn Luật Công chứng 2024, Nghị định 104/2025/NĐ-CP và Thông tư 05/2025/TT-BTP của Bộ Tư pháp.
Nhiều công chứng viên tại các địa phương đã sử dụng và đánh giá cao tính hữu dụng, thiết thực của các tính năng eNotaryID. Ứng dụng này giúp giải quyết những vấn đề tồn tại trong hoạt động công chứng truyền thống, đặc biệt là vấn đề xác thực nhân thân và tính hợp pháp của giao dịch. Trong bối cảnh tình trạng lừa đảo, làm giả giấy tờ nhân thân, sở hữu tài sản ngày càng phổ biến, ứng dụng eNotaryID với các tính năng số hóa toàn trình nghiệp vụ công chứng, bảo đảm pháp lý, bảo mật, an toàn dữ liệu, đã giúp bảo vệ an toàn pháp lý cao nhất cho cả khách hàng lẫn công chứng viên trong từng giao dịch.
Với việc khuyến khích số hóa đồng bộ trên toàn quốc, các văn phòng công chứng thuộc vùng sâu, vùng xa, địa bàn kinh tế khó khăn sẽ được hỗ trợ tối đa với chi phí thấp để phục vụ cộng đồng. Qua đó, có thể thấy rằng sự ra đời của công chứng điện tử nói chung và ứng dụng eNotaryID nói riêng đã mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành công chứng Việt Nam, giúp nâng cao hiệu quả, giảm thiểu rủi ro và tăng cường sự tin tưởng của người dân vào các giao dịch công chứng.
Công chứng điện tử không chỉ giúp thay đổi và phát triển ngành công chứng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một xã hội số và kinh tế số. Để tiếp tục phát triển và hoàn thiện, các cơ quan chức năng cần tiếp tục quan tâm và hỗ trợ để giúp các nền tảng công chứng điện tử như eNotaryID có thể hoạt động hiệu quả và an toàn, đồng thời cần có các chính sách hỗ trợ để khuyến khích việc sử dụng công chứng điện tử trên toàn quốc.
