Đã 5 năm kể từ khi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực, và có thể nói rằng hiệp định này đã trở thành đòn bẩy quan trọng giúp thúc đẩy thương mại giữa Việt Nam và Italy. Sự hợp tác này không chỉ mở rộng thị trường xuất nhập khẩu mà còn góp phần nâng tầm hợp tác về công nghệ, năng lượng xanh, và thời trang.
Chế biến thủy hải sản xuất khẩu. (Ảnh: TTXVN phát)
Bà Dương Phương Thảo, Tham tán thương mại Việt Nam tại Italy, đánh giá rằng EVFTA đã tạo ra động lực quan trọng giúp hai quốc gia vượt qua nhiều thách thức toàn cầu như đại dịch COVID-19, xung đột địa chính trị và lạm phát. Theo thống kê, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Italy đã tăng gần 50%, từ 4,62 tỷ USD năm 2020 lên 6,91 tỷ USD năm 2024. Xuất khẩu của Việt Nam sang Italy cũng ghi nhận mức tăng ấn tượng, đạt 4,94 tỷ USD, tăng 58% so với trước.
Sản xuất giày xuất khẩu sang thị trường EU tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Hóa dệt Hà Tây. (Ảnh: Trần Việt/TTXVN)
Các mặt hàng chủ lực của Việt Nam xuất khẩu sang Italy có tăng trưởng vượt bậc bao gồm sắt thép, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, giày dép, cà phê, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng và phương tiện vận tải cùng phụ tùng. EVFTA đã mang lại lợi thế thuế quan rõ rệt, thúc đẩy xuất khẩu nông sản, thủy sản, dệt may và điện tử của Việt Nam, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu công nghệ và hàng hóa cao cấp từ Italy.
Dây chuyền may xuất khẩu. (Ảnh: Trần Việt/TTXVN)
Tuy nhiên, không phải tất cả các ngành đều tận dụng được hiệu quả từ EVFTA. Ngành thủy sản của Việt Nam đang đối mặt với những rào cản liên quan đến ‘thẻ vàng’ IUU, hạn chế xuất khẩu tôm và cá tra sang Italy. Chi phí vận chuyển cao và thời gian giao hàng lâu cũng ảnh hưởng đến độ tươi ngon và tính cạnh tranh về giá.
Để khắc phục những thách thức này, bà Dương Phương Thảo nhấn mạnh rằng doanh nghiệp Việt Nam cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm dịch của EU. Việc đầu tư vào sản xuất sạch và truy xuất nguồn gốc cũng là yếu tố quan trọng.
Trong tương lai, EVFTA được kỳ vọng sẽ tiếp tục thúc đẩy thương mại và đầu tư bền vững, giúp Việt Nam chuyển dịch sang kinh tế xanh và công nghệ cao. Italy sẽ tập trung hợp tác với Việt Nam trong các lĩnh vực như máy móc, năng lượng tái tạo, thời trang và công nghệ cao.
Để đảm bảo hiệu quả lâu dài của EVFTA, Việt Nam cần ưu tiên chuyển giao công nghệ từ Italy, đặc biệt trong máy móc nông nghiệp, cơ khí chính xác và công nghệ cao. Nâng cấp công nghiệp hỗ trợ để giảm phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu cũng là yếu tố then chốt.
Một thách thức lớn khác mà Việt Nam đang phải đối mặt đến từ việc EU đẩy nhanh đàm phán FTA với các nước ASEAN khác như Thái Lan, Indonesia và Malaysia. Nếu Thái Lan ký FTA vào năm 2026, thuế ưu đãi tương tự EVFTA sẽ làm giảm lợi thế của Việt Nam, đặc biệt trong nông sản và dệt may.
Do đó, tập trung vào chất lượng, thiết kế và sản xuất bền vững là cách để Việt Nam duy trì vị thế cạnh tranh và tận dụng tối đa cơ hội từ quan hệ đối tác chiến lược với Italy cũng như từ hiệp định EVFTA.
