Tình trạng nông dân “phá kèo” trong hợp tác sản xuất và tiêu thụ nông sản đang trở thành một thách thức lớn đối với nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Hiện tượng này thường xảy ra khi giá thị trường tăng cao, khiến nông dân ưu tiên bán hàng cho thương lái khác với giá cao hơn, bất chấp thỏa thuận đã có trước đó.
Ông Đặng Quý Nhân, Tổng giám đốc Công ty CP Nông sản Nam Mekong, là một trong những doanh nghiệp đã gặp phải tình trạng này. Vào tháng 2-3 vừa qua, công ty đã thu mua dừa của người nông dân tỉnh Bến Tre với giá 12.000 đồng/quả tại vườn. Tuy nhiên, khi giá dừa tăng cao, thương lái Trung Quốc đã chào mua với giá 13.000-14.000 đồng/quả, khiến nông dân chọn bán cho thương lái nước bạn. Kết quả là công ty bị hụt sản lượng xuất khẩu.
Tương tự, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Nafoods, cũng chia sẻ về vấn đề này. Nafoods đã ký vùng trồng với diện tích lên tới 5.000ha với một số hợp tác xã trên Tây Nguyên, nhưng vẫn gặp phải tình trạng nông dân bán hàng cho thương lái khác.
Để giải quyết vấn đề này, các doanh nghiệp đã áp dụng nhiều giải pháp. Một số doanh nghiệp đã ký hợp đồng bao tiêu giá sàn với hợp tác xã, hoặc áp dụng cơ chế thưởng phạt để đảm bảo nông dân tuân thủ thỏa thuận. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng kiến nghị về cơ chế quản lý Nhà nước để tránh tình trạng thương lái Trung Quốc tới tận vùng nguyên liệu để thu mua.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ông Trần Thanh Nam, cho rằng các doanh nghiệp không nên nhầm lẫn giữa hợp đồng mua bán với hợp đồng liên kết sản xuất. Nếu doanh nghiệp thực hiện theo đúng liên kết như vậy sẽ không thất bại. Tuy nhiên, đối với thỏa thuận mua bán đơn thuần, đến thời điểm thu hoạch, nông dân có quyền bán cho bên khác nếu thấy giá cao hơn.
Các doanh nghiệp đang hy vọng rằng cơ quan chức năng sẽ có những giải pháp hiệu quả để ngăn chặn tình trạng này, giúp họ ổn định sản xuất và kinh doanh. Đồng thời, nông dân cũng cần được hướng dẫn và hỗ trợ để hiểu rõ về các hợp đồng và thỏa thuận, nhằm tránh những tình huống khó khăn trong quá trình sản xuất và tiêu thụ nông sản.
Hiện tại, nhiều doanh nghiệp đang tích cực tìm kiếm giải pháp để giải quyết vấn đề này. Một số ý kiến cho rằng cần có sự can thiệp của cơ quan Nhà nước để xây dựng hệ thống quản lý và giám sát thị trường nông sản, nhằm đảm bảo quyền lợi của cả doanh nghiệp và nông dân.
Trong bối cảnh tình trạng “phá kèo” đang diễn ra phổ biến, các doanh nghiệp Việt Nam đang kêu gọi sự hỗ trợ từ cơ quan chức năng để có thể ổn định và phát triển sản xuất kinh doanh lâu dài. Đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp nhìn lại và đổi mới cách thức hợp tác với nông dân, nhằm tạo ra một mô hình sản xuất và tiêu thụ nông sản bền vững.
