Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh Sơn La đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác dân tộc, đặc biệt là trong việc cải thiện đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Sơn La, đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh đã ổn định và có nhiều chuyển biến tích cực trong các mặt từ nhà ở, hạ tầng, y tế đến giáo dục và an ninh trật tự.

Một trong những điểm nhấn quan trọng trong 6 tháng đầu năm là việc triển khai quyết liệt chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh xóa nhà tạm, nhà dột nát. Toàn tỉnh Sơn La đã hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho trên 3.000 hộ gia đình, trong đó có trên 2.600 hộ được xây mới và trên 400 hộ được sửa chữa. Điều này đã mang lại mái ấm kiên cố cho hàng ngàn gia đình đồng bào dân tộc thiểu số, chấm dứt tình trạng sống trong những căn nhà dột nát, tạm bợ.

Bên cạnh đó, hệ thống kết cấu hạ tầng cơ sở ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số tiếp tục được đầu tư xây dựng và nâng cấp, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương, sản xuất và sinh hoạt của người dân. Công tác bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc cũng được chú trọng, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của cộng đồng.

Chất lượng giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số đang từng bước nâng lên, quy mô trường, lớp học ngày càng mở rộng, đảm bảo quyền được học tập của con em đồng bào. Trong lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe, nhiều chuyển biến tích cực đã được ghi nhận. Đặc biệt, 100% người dân thuộc hộ nghèo, cận nghèo, người dân tộc thiểu số sống ở vùng khó khăn và người dân sống ở vùng đặc biệt khó khăn đã được cấp miễn phí thẻ bảo hiểm y tế.

Tình hình an ninh, trật tự xã hội vùng dân tộc thiểu số cơ bản ổn định, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế – xã hội. Những kết quả đạt được trong 6 tháng đầu năm 2025 là minh chứng rõ nét cho sự quan tâm, đầu tư và định hướng đúng đắn của tỉnh Sơn La trong công tác dân tộc, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc và bền vững hơn cho đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn.

Đồng chí Nguyễn Quốc Hạnh – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Thượng Trạch, tỉnh Quảng Trị – đã có một hành trình công tác đầy thử thách và gian khổ, với nhiều vị trí quan trọng trong hệ thống chính trị của tỉnh Quảng Trị. Quá trình công tác của đồng chí Hạnh bắt đầu từ Văn phòng Tỉnh ủy, sau đó tiếp tục với các vị trí lãnh đạo tại huyện Bố Trạch và cuối cùng là xã Thượng Trạch. Ở mỗi vị trí, đồng chí Hạnh luôn nỗ lực không ngừng để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Trong thời gian còn là Trưởng ban Dân vận Huyện ủy Bố Trạch, đồng chí Hạnh đã tích cực tham mưu và triển khai công tác dân vận của Đảng, nổi bật trong công tác phòng, chống đại dịch COVID-19 và thực hiện hiệu quả các phong trào thi đua, mô hình dân vận khéo. Đặc biệt, mô hình dân vận khéo ‘Mỗi xã giúp mỗi bản’ đã được triển khai và mang lại kết quả tích cực, giúp đồng bào dân tộc thiểu số phát triển sản xuất, nâng cao đời sống vật chất lẫn tinh thần.

Với vai trò là Chủ tịch Ủy ban MTTQVN huyện Bố Trạch, đồng chí Hạnh đã chủ động tham mưu và tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa, như phát động ủng hộ các tỉnh phía Bắc khắc phục hậu quả cơn bão số 3 và huy động nguồn lực để xây dựng 272 ngôi nhà cho các hộ nghèo, cận nghèo. Những đóng góp của đồng chí Hạnh trong thời gian này đã thể hiện sự tâm huyết và tinh thần trách nhiệm cao đối với công việc.

Khi được điều động lên xã Thượng Trạch, đồng chí Hạnh đã nhanh chóng thích nghi và cùng hệ thống chính trị của xã triển khai vận hành chính quyền 2 cấp một cách bài bản. Đồng chí chia sẻ rằng việc điều động về xã Thượng Trạch không phải là ‘bước lùi’ mà là cơ hội để cống hiến một cách trực tiếp và gần dân nhất. Mặc dù gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là việc thay đổi tư duy cán bộ và xây dựng chính quyền không thụ động, đồng chí Hạnh đã thể hiện sự quyết tâm và năng lực lãnh đạo.

Với sự tâm huyết và sáng tạo, đồng chí Hạnh đã và đang tiếp tục đóng góp cho sự phát triển của xã Thượng Trạch, đặc biệt là trong việc nâng cao đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số. Những nỗ lực của đồng chí Hạnh đã mang lại nhiều kết quả tích cực, góp phần xây dựng xã Thượng Trạch trở thành một địa phương phát triển bền vững.

UBND tỉnh Quảng Trị đã ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp của đồng chí Nguyễn Quốc Hạnh trong công tác xây dựng và phát triển địa phương. Với tinh thần trách nhiệm và sự tận tâm, đồng chí Hạnh tiếp tục là một tấm gương sáng trong hệ thống chính trị của tỉnh Quảng Trị, sẵn sàng tiếp tục cống hiến cho sự phát triển của quê hương.

Những năm gần đây, hệ thống điện, đường, trường, trạm tại các xã vùng sâu, vùng xa đã được xây dựng và nâng cấp một cách đồng bộ. Sự thay đổi này đã giúp việc đi lại và giao thương của nhân dân trở nên thuận lợi hơn bao giờ hết. Những con đường đất đã được bê-tông hóa, nhựa hóa, giúp kết nối các vùng và tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế – xã hội. Trường học và trạm y tế cũng được xây dựng khang trang, hiện đại, tạo điều kiện cho con em đồng bào được học tập đầy đủ và người dân được chăm sóc sức khỏe tốt hơn.

Việc đầu tư vào vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ giúp kích cầu phát triển toàn xã hội mà còn giảm bớt khoảng cách giữa các hộ gia đình giàu và nghèo. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả lâu dài, cần có sự đầu tư chung cho toàn vùng và đầu tư riêng cho từng đối tượng. Ông Điểu Điều, Trưởng ban Dân tộc Hội đồng nhân dân tỉnh Đồng Nai, cho rằng cần có sự đầu tư cho từng hộ gia đình để những hộ nghèo, cận nghèo có động lực vươn lên. Trước mắt, cần đầu tư con giống, nông cụ cho đồng bào. Về lâu dài, cần đầu tư nghề, đầu tư thay đổi tư duy, ý thức cho đồng bào để họ tự vươn lên.

Ông Điều cũng cho rằng cách xóa nghèo hiện nay, chỉ đơn giản là “dân nghèo cái gì thì cho cái đó”, không phải là giải pháp bền vững. Cần có một cách tiếp cận mới, giúp đồng bào tự vươn lên và thoát nghèo một cách bền vững. Lâm Nhanh, một cán bộ đoàn của xã Lộc Hưng, tỉnh Đồng Nai, đã tiên phong trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng để nâng cao giá trị và mở ra hướng đi mới cho địa phương. Nhờ được Quỹ hỗ trợ nông dân hỗ trợ thêm 50 triệu đồng, anh đã chủ động chuyển đổi vùng đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng dưa lưới.

Hiện nay, anh đã hỗ trợ thêm 10 hộ dân khác trồng dưa lưới trên diện tích 10 ha. Mô hình này đã mang lại hiệu quả cao và tạo điều kiện cho người dân địa phương phát triển kinh tế. Tại các xã biên giới như Tân Tiến, Thiện Hưng, Hưng Phước, trước đây hạ tầng y tế thiếu và yếu, nhưng nhờ được đầu tư các nguồn lực, trong đó có nguồn vốn của Chương trình phát triển vùng dân tộc thiểu số và miền núi, đã tạo nên một hệ thống chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân ngày càng hiệu quả và chất lượng.

Trạm y tế của xã Hưng Phước đã có đủ hạ tầng kỹ thuật và khối phụ trợ, cũng như đủ thuốc trong danh mục thuốc chữa bệnh chủ yếu sử dụng tại trạm y tế xã theo quy định hiện hành. Khi hệ thống y tế được đầu tư đồng bộ, người dân vùng sâu, vùng xa có điều kiện tiếp cận các dịch vụ khám, chữa bệnh kịp thời, giảm bớt bệnh tật và nâng cao thể trạng và chất lượng cuộc sống.

Qua đó, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với vùng sâu, vùng xa, góp phần củng cố niềm tin của đồng bào đối với chính quyền. Thông qua tín dụng ưu đãi, người dân có điều kiện đầu tư vào sản xuất, chăn nuôi, phát triển kinh tế hộ gia đình bền vững, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần. Chị Thị Geo, ở xã Đắk Nhau, năm 2022 được vay 50 triệu đồng từ nguồn vốn chính sách, đã mua một cặp bò giống và làm chuồng trại.

Đến nay, đàn bò của chị đã phát triển lên năm con, tạo nguồn thu nhập ổn định và giúp gia đình chị chính thức thoát nghèo. Những nguồn vốn chính sách của trung ương và địa phương như những cơn “mưa dầm” thấm sâu vào đời sống đồng bào vùng sâu, vùng xa, từng bước thay đổi cuộc sống của người dân.

Sau gần ba tuần chính thức vận hành theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, xã vùng cao Mai Châu, tỉnh Phú Thọ, đã và đang từng bước khẳng định tinh thần đổi mới, chủ động thích ứng và quyết tâm xây dựng bộ máy gần dân, phục vụ Nhân dân ngày càng tốt hơn.

Xã Mai Châu được hình thành trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên, dân số của thị trấn Mai Châu, các xã Nà Phòn, Thành Sơn, Tòng Đậu và 5 xóm thuộc xã Đồng Tân. Mô hình mới, bộ máy mới, cùng với đặc thù 84% dân số là người dân tộc thiểu số, địa hình đồi núi, chia cắt đặt ra yêu cầu cao về vận hành bộ máy thông suốt, gần dân, hiệu quả. Đảng bộ xã có 73 tổ chức cơ sở đảng trực thuộc với hơn 2.000 đảng viên.

Đảng ủy xã đã kịp thời cập nhật các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương, tỉnh để triển khai thực hiện tại địa phương. Đặc biệt, chú trọng công tác quán triệt tư tưởng chính trị để đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cấp ủy và người đứng đầu nhận thức đầy đủ về yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Trong bối cảnh vận hành mô hình mới, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được đặc biệt quan tâm. Bộ máy HĐND, UBND xã đã được công bố tại kỳ họp HĐND xã lần thứ nhất. Đảng ủy xã cũng đã công bố quyết định thành lập các tổ chức đảng trực thuộc và nhân sự chủ chốt.

Tinh thần phục vụ Nhân dân được thể hiện rõ tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã. Từ ngày 1-18/7, Trung tâm đã tiếp nhận và giải quyết 227 hồ sơ. Để thuận tiện cho công dân, xã đã bố trí 2 cán bộ tiếp nhận hồ sơ tại trụ sở xã cũ. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện còn gặp không ít khó khăn, điển hình là trong 226 hồ sơ TTHC đã giải quyết có 8 hồ sơ quá hạn. Hệ thống thông tin một cửa điện tử đường truyền chậm, xử lý được một bước quy trình phải đợi rất lâu, cán bộ không kịp tích chuyển đúng thời hạn.

Trước những khó khăn đó, xã đề nghị được đầu tư trang thiết bị phục vụ hoạt động của Trung tâm và quy chuẩn các hệ thống hướng dẫn biển, bảng, mô hình hoạt động. Bộ Tài chính sớm cung cấp tài khoản đăng ký kinh doanh cho cán bộ xử lý hồ sơ cấp xã để sớm giải quyết cho công dân.

Đảng bộ xã đang tích cực chuẩn bị tổ chức Đại hội nhiệm kỳ 2025-2030, trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới và xác định rõ định hướng phát triển trong 5 năm tới. Định hướng chính của xã là tập trung phát triển du lịch, dịch vụ và nông nghiệp chất lượng cao.

Bộ máy mới, mô hình mới, trước mắt không tránh khỏi những vướng mắc, nhưng với tinh thần chủ động, đổi mới, thích ứng, Đảng bộ xã Mai Châu sẽ giải quyết mọi khó khăn để ổn định và hòa nhịp cùng cả tỉnh, cả nước trong kỷ nguyên mới.

Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tại Việt Nam hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ các yếu tố an ninh phi truyền thống. Những thách thức này không chỉ dừng lại ở mức độ ảnh hưởng đến an ninh quốc gia mà còn kéo theo những hệ lụy về mặt kinh tế, xã hội và môi trường. Biến đổi khí hậu, dịch bệnh, tình trạng di cư tự do, buôn bán người, tội phạm và khủng bố là một số trong những vấn đề đang đặt ra những thách thức cần được giải quyết.

Biến đổi khí hậu đã và đang tác động trực tiếp đến đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là ở các vùng núi cao, vùng sâu, vùng xa. Tình trạng thời tiết cực đoan, nắng nóng, mưa bão kéo dài đã ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, nguồn nước sinh hoạt và môi trường sống. Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ mất an toàn về thực phẩm, nguồn nước mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân.

Dịch bệnh, đặc biệt là đại dịch COVID-19, đã để lại những hậu quả nghiêm trọng đối với các cộng đồng dân tộc thiểu số. Sự hạn chế về tiếp cận dịch vụ y tế, thiếu thông tin và hạ tầng y tế ở những vùng này đã khiến cho việc phòng chống và ứng phó với dịch bệnh gặp nhiều khó khăn. Điều này một lần nữa nhấn mạnh sự cần thiết của việc tăng cường hệ thống y tế và nâng cao năng lực ứng phó với các tình huống khẩn cấp ở các khu vực này.

Tình trạng di cư tự do cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Nhiều người dân từ các vùng DTTS di cư đến các khu vực thành thị để tìm kiếm cơ hội việc làm, tuy nhiên điều này cũng đặt ra thách thức về an sinh xã hội, ở chỗ người dân dễ bị rơi vào tình trạng nghèo đói, thiếu thốn các dịch vụ cơ bản.

Buôn bán người và tội phạm xuyên quốc gia cũng là những thách thức an ninh đáng kể. Các nhóm dân tộc thiểu số dễ bị tổn thương trước những hoạt động tội phạm này do sự hạn chế về hiểu biết pháp luật và thiếu cơ hội kinh tế.

Để giải quyết những thách thức này, đòi hỏi phải có những chính sách đồng bộ và toàn diện. Chính phủ cần tập trung vào việc phát triển kinh tế – xã hội bền vững ở các vùng DTTS, cải thiện điều kiện sống và tiếp cận các dịch vụ cơ bản của người dân. Bên cạnh đó, việc nâng cao nhận thức và năng lực tự vệ của cộng đồng, tăng cường sự tham gia của người dân vào quá trình phát triển cũng là những yếu tố quan trọng.

Ngoài ra, liên hợp quốc cũng đã đề xuất và hỗ trợ các quốc gia trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), trong đó có mục tiêu về đảm bảo an sinh xã hội và phát triển bền vững cho tất cả các nhóm dân cư.

Tổng kết lại, việc giải quyết những thách thức an ninh phi truyền thống ở các vùng DTTS đòi hỏi sự tham gia và nỗ lực của tất cả các bên liên quan. Bằng việc thực hiện các chính sách phù hợp, nâng cao năng lực tự vệ và cải thiện điều kiện sống, chúng ta có thể hướng tới một tương lai ổn định và phát triển bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số.