Thái Nguyên – một tỉnh miền núi phía Bắc của Việt Nam – đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Với nhiều giải pháp đồng bộ và hiệu quả, tỉnh đã cải thiện đáng kể hạ tầng kỹ thuật, văn hóa – xã hội thiết yếu như điện, đường, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa tại các bản làng.

Những nỗ lực này không chỉ nâng cao mức sống của người dân mà còn làm thay đổi căn bản tập quán canh tác và bộ mặt bản làng. Các bản làng dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên nay đã có những gam màu tươi sáng với những ngôi nhà mới xây dựng, đường sá được mở rộng và trải bê tông, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao lưu và phát triển kinh tế. Việc đầu tư có trọng tâm trọng điểm, phù hợp với điều kiện, tiềm năng thế mạnh, phong tục tập quán của đồng bào đã thu được kết quả tích cực.

Công tác vận động quần chúng phát huy quyền làm chủ, sự tham gia chủ động của cộng đồng và người dân đã khơi dậy tinh thần nỗ lực vươn lên của đồng bào. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm sâu, khoảng cách về mức sống so với bình quân chung của tỉnh từng bước thu hẹp. Sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hóa của các vùng dân tộc có bước phát triển mới.

Tỉnh Thái Nguyên cũng đẩy mạnh việc trang bị kiến thức về khoa học kỹ thuật, hỗ trợ vật tư phân bón, nguồn cây, con giống chuyển đổi cây trồng vật nuôi, phát triển ngành nghề, làng nghề truyền thống. Hệ thống hạ tầng viễn thông được xây dựng tạo điều kiện cho bà con tiếp cận các nền tảng công nghệ số.

Một số sản phẩm nông nghiệp của tỉnh đã có giá trị thương phẩm cao, trong đó chè là cây trồng chủ lực. Nhiều địa phương đã tập trung phát triển và đã cho sản lượng, giá trị thương phẩm cao với các loại cây trồng như na, bưởi, quế… Sản phẩm truyền thống như dệt, may trang phục dân tộc, mật ong, gạo nếp vải, cốm, miến dong, rượu men lá… đã đáp ứng yêu cầu về chất lượng, thị hiếu người tiêu dùng và đã đạt tiêu chuẩn OCOP.

Bên cạnh những thành tựu, vẫn còn một số khó khăn và thách thức mà tỉnh cần phải vượt qua. Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi địa hình trải rộng, mật độ dân cư không tập trung, trình độ sản xuất còn dựa nhiều vào yếu tố tự nhiên, phương thức canh tác giản đơn, giá trị kinh tế thấp, ít cơ hội tiếp cận việc làm phi nông nghiệp.

Cơ sở hạ tầng nhiều xã phía Bắc của tỉnh chưa được đầu tư hoàn thiện. Cơ chế, chính sách chưa đủ hấp dẫn thu hút doanh nghiệp có tiềm lực kinh tế mạnh đầu tư vào công nghiệp chế biến, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị tại các xã vùng sâu, vùng xa.

Tuy nhiên, bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên vẫn được giữ gìn và phát huy. Những nét đẹp mang giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào như ngôn ngữ, trang phục truyền thống, phong tục tập quán, nghi lễ tín ngưỡng, ẩm thực, dân ca dân vũ được các cấp ủy, chính quyền tạo điều kiện cho bà con bảo tồn và phát huy.

Mới đây, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành đề án phát triển du lịch cộng đồng với nhiều triển vọng về các điểm đến mới và tạo thêm việc làm cho người dân. Làng du lịch sinh thái nhà sàn Thái Hải, Làng du lịch cộng đồng xóm Mỏ Gà, Làng văn hóa dân tộc bản Quyên… có thể coi là hình mẫu để nâng cao, nhân rộng.

Trong thời gian tới, tỉnh cần tiếp tục quan tâm và có những giải pháp hiệu quả hơn nữa để phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi một cách bền vững.

Trong khuôn khổ Chương trình Mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, tỉnh đã triển khai một loạt dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn. Theo đó, 129 công trình hạ tầng đã được triển khai, bao gồm 29 công trình tại các trường mầm non, 51 công trình tại các trường tiểu học, 35 công trình cho cấp trung học cơ sở (THCS) và 14 công trình tại cấp trung học phổ thông (THPT).

Bên cạnh đó, trong cùng giai đoạn này, tỉnh cũng đã thực hiện xây mới và sửa chữa khoảng 1.500 phòng học, cùng với đó là khoảng 510 phòng học bộ môn được sửa chữa và xây mới. Ngoài ra, còn có 650 phòng khối hành chính – quản trị được xây mới và sửa chữa, cùng khoảng 50 phòng ăn cấp mầm non và 210 phòng hỗ trợ học tập được xây mới và sửa chữa. Ngoài ra, còn có 600 phòng phụ trợ cùng nhiều công trình hạ tầng khác cũng được xây mới và sửa chữa.

Tổng kinh phí đầu tư xây dựng, sửa chữa, bảo dưỡng các hạng mục nói trên lên tới 225,725 tỷ đồng. Việc đầu tư cơ sở vật chất cho các trường học không chỉ giúp nâng cao chất lượng dạy và học tại các nhà trường mà còn góp phần quan trọng vào việc nâng cao diện mạo giáo dục của tỉnh.

Theo thống kê, từ năm 2021 đến tháng 5/2025, toàn tỉnh đã có 33 trường học được công nhận mới là trường đạt chuẩn quốc gia, đánh dấu một mốc quan trọng trong quá trình phát triển giáo dục của địa phương. Điều này cho thấy sự nỗ lực và cam kết của tỉnh trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và tạo điều kiện tốt nhất cho học sinh.

Có thể thấy, việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng giáo dục là một bước đi quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và tạo điều kiện cho sự phát triển của tỉnh. Với những nỗ lực và kết quả đạt được, tỉnh đang tiếp tục phấn đấu để mang lại một môi trường giáo dục tốt nhất cho học sinh và giáo viên.

Xã Xuân Đài, thuộc huyện Sơn Dương, tỉnh Phú Thọ, là một điển hình của vùng khó khăn với tiềm năng du lịch sinh thái巨大. Sau khi sáp nhập 3 xã Xuân Đài, Kim Thượng và Xuân Sơn, địa phương này hiện có diện tích 209,592km2 và dân số trên 15.000 người, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm hơn 91%. Mặc dù đối mặt với nhiều thách thức, Xuân Đài sở hữu lợi thế quý giá với Vườn Quốc gia Xuân Sơn, một ‘Bảo tàng thiên nhiên’ khổng lồ.

Vườn Quốc gia Xuân Sơn, với diện tích 15.000 ha nằm gọn trong địa giới hành chính xã, là nơi hội tụ sự đa dạng sinh học phong phú với 1.264 loại thực vật và 370 loài động vật, trong đó có nhiều loài quý hiếm. Nhiệt độ trung bình lý tưởng từ 22-23 độ C tạo điều kiện thuận lợi cho hệ sinh thái phát triển. Đây là tiềm năng lớn để phát triển du lịch sinh thái và bảo tồn thiên nhiên.

Trong giai đoạn 2021-2025, Xuân Đài đã chứng kiến những bước phát triển đáng khích lệ. Tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn đạt 27,7 tỷ đồng, với tỷ lệ tăng bình quân hàng năm 10,3%. Tổng vốn đầu tư đạt 1.194,3 tỷ đồng, tăng bình quân 11,9%/năm. Sự phát triển của các doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh dịch vụ đã góp phần tạo thêm nhiều việc làm và thu nhập cho người dân.

Để khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch, xã Xuân Đài đã tập trung đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng. Nhiều hạng mục công trình phục vụ du lịch đã được cải tạo, nâng cấp và hoàn thiện như đường giao thông, điểm dừng chân, biểu tượng cổng chào làng du lịch cộng đồng. Giai đoạn 2020-2025, Xuân Đài đã đón trên 30 nghìn lượt khách đến tham quan, trong đó hơn 5 nghìn lượt khách lưu trú qua đêm. Hiện tại, trên địa bàn có 11 nhà nghỉ Homestay đang hoạt động, với khả năng phục vụ khoảng 800 lượt khách.

Trong thời gian tới, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân xã Xuân Đài xác định mục tiêu trọng tâm là tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, chủ động, linh hoạt trong lãnh đạo, chỉ đạo; khai thác hiệu quả các nguồn lực; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ và phát huy vai trò chủ thể của người dân trong phát triển kinh tế – xã hội. Mục tiêu là nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, đồng thời chú trọng việc áp dụng khoa học công nghệ và đầu tư phát triển, quảng bá hình ảnh du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái Vườn Quốc gia Xuân Sơn.

Trong giai đoạn 2025-2030, Xuân Đài phấn đấu xây dựng được 1 mô hình du lịch cộng đồng điển hình tại Xuân Sơn, làm tiền đề để nhân rộng và phát triển bền vững. Với những định hướng rõ ràng, sự đầu tư có trọng điểm và tinh thần đoàn kết của toàn thể Nhân dân, Xuân Đài đang từng bước khẳng định vị thế của mình trên bản đồ du lịch, không chỉ là một điểm đến hấp dẫn mà còn là hình mẫu về phát triển bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân vùng cao.

Xuân Đài kỳ vọng sẽ trở thành một điểm đến lý tưởng cho du khách yêu thích du lịch sinh thái và khám phá thiên nhiên. Với sự đa dạng sinh học phong phú và cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, Vườn Quốc gia Xuân Sơn là một ‘Bảo tàng thiên nhiên’ khổng lồ, chờ đợi du khách đến khám phá. Thông tin thêm về Xuân Đài và Vườn Quốc gia Xuân Sơn có thể giúp du khách hiểu rõ hơn về tiềm năng du lịch của địa phương này.

Xã Thượng Đức, TP.Đà Nẵng – Một điển hình về phát triển nông thôn mới

Xã Thượng Đức, TP.Đà Nẵng, được thành lập từ sự hợp nhất của ba xã gồm Đại Lãnh, Đại Hưng và Đại Sơn, nằm ở vị trí phía tây, cách trung tâm TP.Đà Nẵng khoảng 60 km. Với truyền thống yêu nước và lịch sử hào hùng, xã Thượng Đức đã trở thành biểu tượng của sự vượt khó và phát triển. Trong nhiệm kỳ 2020-2025, xã Thượng Đức đã đạt được nhiều kết quả nổi bật trong bối cảnh cả nước và TP.Đà Nẵng đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Thượng Đức đã đoàn kết, đồng lòng, sớm kiểm soát và ổn định trên các mặt công tác.

Công tác xây dựng Đảng được chú trọng, với 129 đảng viên mới được kết nạp. Việc sắp xếp bộ máy, đơn vị hành chính cấp xã và chính quyền địa phương 2 cấp được thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả. Kinh tế nông nghiệp phát triển ổn định, với diện tích gieo trồng bình quân hằng năm đạt gần 935 ha và sản lượng lương thực hơn 6.000 tấn. Hạ tầng kỹ thuật được quan tâm đầu tư, với 80% vùng sản xuất có đường giao thông đến nơi. Các công trình thủy lợi được xây dựng, giúp tưới tiêu đạt 100% diện tích. 100% các tuyến đường liên thôn, liên xã được bê tông hóa.

Công tác an sinh, xã hội được chú trọng quan tâm đúng mức. Xã đã hoàn thành thực hiện mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát giai đoạn 2023-2025 với số lượng 104 nhà. Tỉ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể nhẹ cân còn 5,42%. Giáo dục, y tế, an sinh xã hội có nhiều tiến bộ. Bí thư Đảng ủy xã Thượng Đức Đặng Văn Kỳ nhận định, với những thành tựu to lớn trên các lĩnh vực đạt được trong những năm gần đây, cùng với sự quan tâm đầu tư của nhà nước về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, xã Thượng Đức sẽ tiếp tục phát triển nhanh hơn trong nhiệm kỳ tới.

Xã Thượng Đức sẽ tăng cường công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, chính quyền số, nền hành chính hiện đại. Xã sẽ thực hiện hiệu quả các cơ chế, chính sách đặc thù, thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, đầu tư nâng cấp kết cấu hạ tầng nông thôn gắn với giữ vững và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới. Trong lĩnh vực phát triển kinh tế, xã Thượng Đức phấn đấu tăng trưởng thương mại, dịch vụ và du lịch từ 12%/năm. Xã sẽ xúc tiến các dự án như khu trung tâm thương mại, khu du lịch sinh thái và khai thác các tài nguyên địa phương…

Với hướng đi đã được khẳng định, kế thừa và phát huy những thành tựu đã đạt được, Đảng bộ và nhân dân xã Thượng Đức quyết tâm đoàn kết một lòng, vượt qua mọi khó khăn, phấn đấu thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra. Xây dựng xã Thượng Đức sớm thành xã nông thôn mới nâng cao, nhân dân có cuộc sống bình yên, ấm no, hạnh phúc.

Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo năm 2025 đã được triển khai với tổng vốn thực hiện là 875,915 tỷ đồng, bao gồm vốn chuyển nguồn từ năm 2024 sang năm 2025 là 260,539 tỷ đồng và vốn của năm 2025 là 615,375 tỷ đồng. Tính đến hết 6 tháng đầu năm, toàn tỉnh đã giải ngân được 297,013 tỷ đồng, đạt 33% kế hoạch đã đề ra.

Chương trình đã mang lại nhiều kết quả tích cực trong việc cải thiện đời sống của người dân. Toàn tỉnh đã thực hiện đầu tư xây dựng và duy tu bảo dưỡng trên 100 công trình cơ sở hạ tầng và 101 công trình thiết yếu trên địa bàn. Bên cạnh đó, chương trình cũng triển khai 66 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, với 3.325 lượt hộ tham gia. Ngoài ra, chương trình còn tổ chức 4 lớp tập huấn kỹ thuật hỗ trợ phát triển sản xuất với 56 đại biểu tham dự.

Hoạt động phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi cũng được triển khai tại 100% xã, phường trong toàn tỉnh. Chương trình còn tổ chức 5 hội nghị tư vấn hướng nghiệp, khởi nghiệp cho học sinh THPT trên địa bàn tỉnh, thu hút 961 học sinh tham dự. Bên cạnh đó, chương trình còn tổ chức 3 lớp học nghề kỹ thuật trồng thuốc lá với 105 học viên học.

Để tiếp tục triển khai hiệu quả nguồn vốn giao năm 2025, tỉnh đã chỉ đạo các địa phương chủ động đẩy mạnh các hoạt động tập huấn hướng dẫn nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác giảm nghèo các cấp. Đồng thời, tỉnh cũng tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức cho cán bộ và người dân về mục đích ý nghĩa của Chương trình. Tỉnh cũng tiếp tục thực hiện việc kiểm tra giám sát đánh giá tình hình thực hiện tại cơ sở nhằm phát hiện các sai sót để uốn nắn kịp thời.

Tỉnh cũng tổ chức rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo đảm bảo chính xác để đánh giá hiệu quả việc triển khai thực hiện Chương trình giai đoạn 2021 – 2025 và tổng điều tra rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo giai đoạn 2026 – 2030. Việc này sẽ giúp cho tỉnh có cái nhìn tổng quan và chính xác về tình hình nghèo đói trên địa bàn, từ đó đề ra các giải pháp phù hợp để tiếp tục giảm nghèo bền vững.

Nhìn chung, Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo năm 2025 đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong việc cải thiện đời sống của người dân. Tuy nhiên, vẫn cần phải tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động giảm nghèo để đảm bảo mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi, vừa phát động một chương trình kêu gọi ủng hộ với mục tiêu giúp đỡ đồng bào dân tộc Xơ Đăng phát triển kinh tế bền vững. Thay vì nhận hoa chúc mừng trong Đại hội Đảng bộ xã lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025-2030, diễn ra vào ngày 23 và 24 tháng 7, địa phương này đã kêu gọi các tổ chức và cá nhân hỗ trợ cây giống, phân bón và vật tư sản xuất.

Ông Võ Trung Mạnh, Bí thư Đảng ủy xã Tu Mơ Rông, cho biết quyết định không nhận hoa chúc mừng đại hội nhằm tập trung nguồn lực cho việc hỗ trợ người dân phát triển kinh tế. Với khoảng 1.300 hộ dân, trong đó 95% là người dân tộc Xơ Đăng, xã đang đối mặt với tỷ lệ hộ nghèo cao và đời sống khó khăn. Mục tiêu trọng tâm trong nhiệm kỳ 2025-2030 là nâng cao thu nhập và chất lượng cuộc sống cho người dân.

Một giải pháp then chốt là xây dựng các mô hình kinh tế có giá trị cao, phù hợp với điều kiện địa phương như cây dược liệu, cà phê, cây ăn quả và cây lâm nghiệp. Những loại cây trồng này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn giúp phủ xanh rừng, bảo vệ môi trường và tạo sinh kế bền vững.

Chương trình ‘Ươm mầm tương lai – Phát triển cây trồng bền vững Tu Mơ Rông’ được triển khai để huy động thêm nguồn lực xã hội hóa. Chương trình này tiếp nhận sự ủng hộ từ các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp nhằm hỗ trợ cây giống và vật tư sản xuất cho người dân.

Ngay sau khi thông báo được phát đi, nhiều đơn vị và cá nhân đã đăng ký tham gia ủng hộ. Xã cam kết sẽ tổng hợp và công khai minh bạch mọi sự đóng góp trên Cổng thông tin điện tử xã Tu Mơ Rông ngay sau khi đại hội kết thúc.

Trong giai đoạn 2026-2035, tỉnh Lâm Đồng đặt mục tiêu xây dựng nông thôn mới hiện đại, xanh, bền vững và giàu bản sắc, với kinh tế nông thôn là trụ cột chính. Một trong những mô hình hiệu quả được triển khai tại xã Quảng Khê là dự án sinh kế về trồng dâu, nuôi tằm, thuộc chương trình mục tiêu quốc gia về Giảm nghèo bền vững.

Dự án này đã được triển khai với sự tham gia của 22 hộ dân, và đã mang lại thu nhập ổn định cho người dân. Trung bình mỗi tháng, các hộ thu được 2 lứa kén, với thu nhập từ 8-13 triệu đồng/tháng/hộ. Mô hình này không chỉ giúp người dân thoát nghèo mà còn tạo việc làm ổn định tại chỗ, giúp họ chủ động trong sản xuất.

Chị H’Liêm, dân tộc Mạ, xã Quảng Khê, cho biết chị là một trong những người đầu tiên của địa phương phát triển nghề trồng dâu, nuôi tằm. Chị thấy rằng đây là quyết định đúng đắn vì gia đình có thể tận dụng được đất đai để trồng dâu, nuôi tằm. Việc nuôi tằm đòi hỏi kỹ thuật không quá khó, chỉ cần siêng năng, cẩn thận là có thu nhập tương đối ổn định, đều đặn.

Ông Mai Văn Tùng, Chủ tịch UBND xã Quảng Khê, cho biết trồng dâu, nuôi tằm là lựa chọn phù hợp với điều kiện tự nhiên và tập quán sản xuất của người dân nơi đây. Các hộ được chọn tham gia đều là những người thật sự có nhu cầu, có ý chí vươn lên. Chính điều đó đã góp phần quyết định đến hiệu quả thực tế của chương trình.

Ông Tùng khẳng định, cùng với sự chủ động của người dân, vai trò của hệ thống chính trị cơ sở rất lớn trong việc định hướng, đồng hành xây dựng mô hình. Cấp ủy, chính quyền cơ sở phân công cụ thể người đứng đầu, tổ phụ trách thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, nắm tình hình để tạo bước phát triển ổn định cho nghề trồng dâu, nuôi tằm của bà con.

Hiện xã Quảng Khê có trên 200 hộ trồng dâu, nuôi tằm, với diện tích hơn 100 ha. Mô hình này đã tạo hiệu quả vượt mong đợi, giúp nhiều hộ không chỉ thoát nghèo mà còn phát triển sản xuất theo quy mô lớn và bền vững hơn.

Kết quả này đã cho thấy sự vào cuộc mạnh mẽ, quyết tâm cao trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền cơ sở. Đây là kinh nghiệm hay, quý báu mà Việt Nam tiếp tục phát huy trong giai đoạn tới. Chủ trương chung là tiếp tục phân công nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, các cấp; quán triệt, thực hiện nghiêm túc, đồng bộ, hiệu quả sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đồng chí Tổng Bí thư.