Trong bối cảnh toàn cầu đang ngày càng ưu tiên các giá trị bền vững, việc xanh hóa không chỉ là một xu thế mà còn là điều kiện cần thiết để duy trì và nâng cao năng lực cạnh tranh. Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) Vĩnh Long vừa tổ chức hội thảo ‘Tiếp cận tiêu chuẩn, xanh hóa ngành chủ lực’ với mục đích khẳng định rằng xu hướng chuyển đổi xanh là điều tất yếu để có thể gia nhập sâu và rộng vào thị trường cũng như chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Trần Văn Đức, Chủ tịch Hiệp hội DN Bến Tre, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Benico, cho biết rằng Bến Tre có ngành dừa phát triển mạnh và Việt Nam là một trong năm nước có diện tích trồng dừa lớn nhất thế giới, với sản lượng đứng thứ năm. Tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành dừa đạt trên 1,1 tỷ USD vào năm 2024. Tương tự, Vĩnh Long có diện tích trồng dừa gần 117,3 ngàn hecta, chiếm gần 60% ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), và sản lượng chiếm 58%. Hiện nay, tiêu chuẩn ESG (môi trường, xã hội và quản trị) và xu hướng thị trường ngành dừa đang đặt ra nhiều thách thức nhưng cũng mang lại nhiều lợi ích.

Ông Đức nhấn mạnh rằng ESG không chỉ là lợi thế cạnh tranh mà đang trở thành điều kiện tiên quyết để sản phẩm dừa có thể tiếp cận các thị trường xuất khẩu khắt khe như EU, Mỹ, Nhật, Hàn Quốc… Ngoài ra, việc triển khai ESG giúp DN nhận diện, đo lường và quản trị hiệu quả các rủi ro như biến đổi khí hậu, gián đoạn chuỗi cung ứng, thay đổi chính sách xuất nhập khẩu hoặc giải quyết tranh chấp hiệu quả. Điều này có thể được xem là nền tảng để ngành dừa phát triển bền vững theo hướng sinh thái, công bằng và hiệu quả lâu dài.

Được thành lập vào tháng 6/2025, HTX Nông nghiệp bền vững Lạc Địa đã xác định mục tiêu chiến lược là cung cấp tín chỉ carbon, hướng tới mục tiêu Net-Zero của Việt Nam vào năm 2050, bằng cách áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn cho cây dừa bản địa, tạo ra đa giá trị, thích nghi với biến đổi khí hậu và giảm phát thải.

Theo ông Trần Anh Thuy, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Bến Tre, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty CP Phú Lễ, HTX hiện có 56 thành viên, trong đó có 3 công ty cùng 53 cá nhân tự nguyện tham gia góp vốn sản xuất kinh doanh, đều là những người dân địa phương. Nhờ đó, ba yếu tố kinh tế, xã hội và môi trường được phát triển hài hòa, kiến tạo nên một cộng đồng sống lành mạnh và phát triển bền vững.

Ông Thuy chia sẻ rằng vùng dừa được hình thành mang lại cơ hội du lịch bền vững như là tour du lịch học tập về ESG, du lịch sinh thái cộng đồng, mang lại cơ hội tạo sinh kế xanh cho người dân địa phương.

Theo ông Nguyễn Tường Nam, Chủ tịch Hiệp hội DN Vĩnh Long, hiệp hội luôn đẩy mạnh chuyển đổi xanh trong các DN. Trong đó, tổ chức tập huấn, hội thảo; hợp tác với chuyên gia, nhà tư vấn, nhà đầu tư cũng như giới thiệu DN xanh tiêu biểu, kiến nghị chính sách chuyển đổi xanh.

Ông Nam cho rằng sản xuất xanh sẽ góp phần giúp DN áp dụng tiêu chuẩn mới, đổi mới công nghệ, cải thiện quy trình sản xuất theo hướng thân thiện với môi trường, đáp ứng các hàng rào kỹ thuật và gia nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Đồng thời giúp DN chủ động thay đổi tư duy, từng bước nâng cao năng lực quản trị, đổi mới mô hình sản xuất-kinh doanh, vừa bảo vệ môi trường, vừa nâng tầm thương hiệu quốc gia, vì một nền kinh tế phát triển bền vững.

Có thể nói, tiếp cận tiêu chuẩn xanh hóa ngành hàng chủ lực là một chủ đề mang ý nghĩa thời sự, thiết thực và chiến lược trong bối cảnh kinh tế xanh và tăng trưởng bền vững đang trở thành xu hướng tất yếu toàn cầu.

Hiện ba tỉnh Vĩnh Long, Bến Tre và Trà Vinh đã hợp nhất thành tỉnh Vĩnh Long mới, mở ra không gian phát triển rộng lớn hơn, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tái cấu trúc ngành hàng, liên kết vùng và đặc biệt là xanh hóa ngành hàng chủ lực, xanh hóa toàn diện quá trình sản xuất-tiêu dùng để sử dụng hiệu quả tài nguyên và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Theo Sở Công Thương, thời gian qua, tỉnh đã tập trung nguồn lực, ưu tiên hỗ trợ các ngành hàng như dừa, gốm, năng lượng tái tạo… hướng đến giảm phát thải, nâng cao giá trị gia tăng và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Tuy nhiên, nhìn thẳng vào thực tiễn, phần lớn các cơ sở sản xuất vẫn còn quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, chưa đạt tiêu chuẩn quốc tế, khó tiếp cận các chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng khắt khe về ESG, carbon thấp, truy xuất nguồn gốc…

Ông Trần Quốc Tuấn, Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Sở Công Thương, cho biết xác định chuyển đổi xanh không phải là lựa chọn, mà là con đường tất yếu. Ngành công thương sẽ triển khai một số định hướng để phát triển trong lĩnh vực kinh tế xanh.

“Bằng nhiều giải pháp, chúng tôi cố gắng kết nối DN với hệ thống tiêu chuẩn ESG, thương mại xanh, chuyển đổi số. Chúng tôi xác định rằng, nếu không đi cùng DN thì DN sẽ tốn nhiều thời gian mới có thể về đích,” ông Tuấn nói.

Nghị quyết 68/NQ-TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã mở ra nhiều kỳ vọng mới cho sự phát triển của khu vực kinh tế này tại Lâm Đồng. Các doanh nghiệp tư nhân đang kỳ vọng vào những cơ hội mới để chuyển mình mạnh mẽ và trở thành động lực của nền kinh tế.

Trong những năm qua, kinh tế tư nhân tại Lâm Đồng đã có những bước phát triển đáng kể, đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, các doanh nghiệp tư nhân vẫn gặp nhiều khó khăn trong quá trình phát triển, đặc biệt là về quy mô và sức cạnh tranh. Một trong những khó khăn lớn nhất của các doanh nghiệp tư nhân tại Lâm Đồng là việc tiếp cận nguồn vốn và đất đai.

Nhiều doanh nghiệp chưa thể tiếp cận được nguồn vốn từ các tổ chức tín dụng, khiến cho hoạt động sản xuất kinh doanh gặp nhiều khó khăn. Tại khu vực Đắk Nông cũ, trong tổng số 4.700 doanh nghiệp hoạt động, mới có khoảng 900 doanh nghiệp được vay vốn từ ngân hàng thương mại. Ông Lê Văn Cường, Giám đốc Doanh nghiệp tư nhân Dịch vụ xanh, xã Cư Jút, cho biết rằng đơn vị của ông vẫn chưa nhận được chính sách hỗ trợ nào từ Nhà nước.

“Với các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, chúng tôi đã đi tìm hiểu nhiều. Nhiều chính sách ban hành, đơn vị cũng làm hồ sơ xin hỗ trợ. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều rào cản”, ông Cường chia sẻ. Để phát triển mạnh mẽ, toàn diện, bản thân các doanh nghiệp trong khối kinh tế tư nhân cần thay đổi, nâng cao giá trị của chính doanh nghiệp mình.

Theo Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Khu vực X Phạm Thanh Tình, các doanh nghiệp cần nâng cao trình độ quản lý, báo cáo tài chính, điều hành, đào tạo lao động. “Khi doanh nghiệp làm được như vậy, chúng tôi tin rằng, không cần doanh nghiệp đi vay mà chính các tổ chức tín dụng sẽ tìm đến”, ông Tình khẳng định.

Theo Hiệp hội Doanh nghiệp Lâm Đồng, nguồn vốn, chính sách đất đai là nhựa sống của doanh nghiệp. Vay vốn, có nguồn ổn định sẽ là điều kiện tiên quyết cho bất cứ một doanh nghiệp muốn phát triển bền vững. Để nâng cao năng lực cạnh tranh, các doanh nghiệp tư nhân cần đẩy mạnh đầu tư vào nghiên cứu, đổi mới công nghệ, áp dụng chuyển đổi số và tự động hóa trong sản xuất, quản trị.

Đồng thời, các doanh nghiệp cần chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Có thể khẳng định, kinh tế tư nhân đang đứng trước cơ hội lớn nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức. Để đáp ứng kỳ vọng trở thành động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế, khu vực này cần tái cấu trúc, đổi mới sáng tạo và phát triển theo hướng bền vững.

Việc phát triển kinh tế tư nhân không chỉ giúp tăng cường năng lực cạnh tranh của nền kinh tế mà còn góp phần vào việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao động. Do đó, việc hỗ trợ các doanh nghiệp tư nhân để phát triển mạnh mẽ và bền vững là rất cần thiết để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh Lâm Đồng.