Ngân hàng Gen liệt sĩ: Một năm hoạt động, hơn 51.000 mẫu ADN thu nhận, 16 liệt sĩ vô danh được xác minh danh tính

Sau một năm hoạt động, Ngân hàng Gen liệt sĩ đã thu nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân, giúp xác minh danh tính 16 liệt sĩ vô danh. Dự án này là một nỗ lực nhân văn của Chính phủ, Bộ Công an và doanh nghiệp GeneStory, với mục tiêu tìm lại người thân cho hàng trăm nghìn gia đình.

Ngân hàng Gen liệt sĩ được thành lập vào ngày 23.7.2024, với nhiệm vụ sử dụng công nghệ giám định ADN hiện đại để xác minh danh tính của các liệt sĩ. Thông qua việc sàng lọc và đối chiếu ADN của thân nhân với các mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định được danh tính, ngân hàng gen tiến hành xác minh chính xác danh tính của các liệt sĩ.

Tính đến tháng 7.2025, ngân hàng gen đã tiếp nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân liệt sĩ tại 34 tỉnh, thành, đạt khoảng 5% mục tiêu quốc gia là 1 triệu mẫu vào năm 2030. Qua đó, hoàn thành phân tích, cập nhật vào cơ sở dữ liệu căn cước hơn 11.000 mẫu. Đặc biệt, tính đến thời điểm hiện tại đã xác định được danh tính 16 trường hợp.

Toàn bộ chi phí liên quan đến việc thu mẫu, phân tích, đối sánh và trả kết quả đều được miễn phí. Nguồn kinh phí thực hiện đến từ sự đóng góp của các doanh nghiệp trên cả nước.

GeneStory, đơn vị xây dựng Ngân hàng Gen liệt sĩ, cho biết ngân hàng được xây dựng hiện đại, bảo mật. Hệ thống hỗ trợ lưu trữ, phân tích chính xác hàng chục nghìn mẫu ADN, chuẩn hóa quy trình thu mẫu, kiểm soát chất lượng và đào tạo kỹ thuật viên.

Đến năm 2030, ngân hàng gen đặt mục tiêu hoàn thành việc thu nhận 1 triệu mẫu ADN từ thân nhân, góp phần xác định danh tính hàng chục nghìn liệt sĩ vô danh, đồng thời phục vụ cho việc quy tập hài cốt và nghiên cứu y học di truyền trong dài hạn.

Dự án không chỉ là một công trình khoa học mang tầm quốc gia, mà còn là biểu tượng cho lòng tri ân sâu sắc của dân tộc Việt Nam với những anh hùng đã ngã xuống vì hòa bình và độc lập của Tổ quốc.

Công nghệ trả lại danh tính cho liệt sĩ

Trong hành trình ‘trả lại tên’ cho các liệt sĩ, mới đây, Mỹ cũng đã bàn giao trang thiết bị, vật tư, hóa chất và quy trình xét nghiệm ADN cho Việt Nam nhằm phục vụ giám định hài cốt chưa định danh trong chiến tranh tại Việt Nam.

GS-TS Chu Hoàng Hà – Phó chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) – cho biết, gần hai năm qua trong quá trình thực hiện giám định hài cốt, các nhà khoa học của Viện Sinh học và các chuyên gia quốc tế đã nỗ lực không ngừng để phát triển, tối ưu hóa và chuyển giao công nghệ phân tích ADN hài cốt liệt sĩ tiên tiến trên nền kỹ thuật giải trình tự thế hệ mới (NGS), dựa trên các chỉ thị SNP phù hợp với điều kiện đặc thù của Việt Nam do phần lớn các mẫu hài cốt đã bị phân hủy nặng sau nhiều thập kỷ trong môi trường nhiệt đới nóng ẩm.

Các kết quả thu được rất đáng ghi nhận: tỷ lệ chiết tách thành công ADN từ các mẫu hài cốt tăng từ 22% lên tới 70% – minh chứng cho một bước tiến quan trọng về công nghệ. Việc giải trình tự gen và phân tích chỉ thị SNP đã mở ra khả năng khớp nối với thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4 hoặc 5 thế hệ – điều chưa từng đạt được trước đây.

Đây là lần đầu tiên các chuyên gia đã chứng minh được tính khả thi của việc áp dụng công nghệ tiên tiến với nền tảng kỹ thuật SNP-NGS vào công tác giám định ADN hài cốt liệt sĩ Việt Nam.

Việc đầu tư, tiếp nhận và đưa vào vận hành các trang thiết bị phân tích ADN hiện đại đánh dấu một bước tiến quan trọng, giúp các nhà khoa học nâng cao năng lực kỹ thuật và làm chủ hoàn toàn công nghệ. Nhờ đó, quy trình phân tích mẫu hài cốt lâu năm được thực hiện trên quy mô lớn, với độ chính xác cao, mở ra khả năng khớp nối dữ liệu ADN giữa mẫu hài cốt và mẫu thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4-5 thế hệ.

Tối ngày 21/7, lực lượng chức năng tỉnh Quảng Ninh đã triển khai biện pháp lập rào chắn và cấm các phương tiện xe máy cũng như thô sơ qua cầu Bãi Cháy từ 21h45. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh tình hình thời tiết xấu do ảnh hưởng của bão số 3 Wipha, nhằm đảm bảo an toàn tối đa cho người dân và các phương tiện di chuyển.

Để hỗ trợ người dân có nhu cầu đi lại, Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ninh đã bố trí xe tải thùng để đưa đón miễn phí xe máy qua cầu. Đồng thời, lực lượng Cảnh sát giao thông (CSGT) cũng được tăng cường tại hai đầu cầu Bãi Cháy để thực hiện việc kiểm soát và phân luồng giao thông, ngăn chặn xe máy và các phương tiện thô sơ lưu thông qua cầu.

Ghi nhận tại hiện trường vào 23h30 cùng ngày, nhiều người dân đi xe máy đã được lực lượng chức năng hỗ trợ qua cầu Bãi Cháy một cách nhanh chóng và an toàn. Một trong số những người dân được hỗ trợ, anh Vàng Ngọc Tuấn, 25 tuổi, quê Điện Biên, trú tại phường Bãi Cháy, tỉnh Quảng Ninh, chia sẻ: ‘Tôi đang trên đường về nhà sau ca làm việc thứ 2 thì biết cầu Bãi Cháy đã bị cấm đối với xe máy. Rất may là có sự hỗ trợ từ lực lượng chức năng giúp tôi di chuyển qua cầu an toàn và về nhà nghỉ ngơi sớm.’

Tại hiện trường, có khoảng 3 đến 5 xe tải thùng được luân phiên để phục vụ người dân có nhu cầu đi lại qua hai đầu cầu. Hiện tại, khu vực cầu Bãi Cháy đang có mưa và gió, trên đỉnh cầu có gió giật mạnh, điều này có thể gây nguy hiểm cho người dân di chuyển bằng xe máy.

Trước tình hình thời tiết phức tạp, các cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ninh tiếp tục kêu gọi người dân hạn chế di chuyển trong những giờ tiếp theo, đồng thời đảm bảo các biện pháp an toàn cho người dân và phương tiện. Người dân có thể cập nhật thông tin mới nhất từ các kênh truyền thông chính thức để nắm bắt tình hình và tuân thủ các hướng dẫn từ cơ quan chức năng.