Bộ Tài chính Việt Nam đang tích cực triển khai các biện pháp cải cách thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho dòng vốn gián tiếp từ quốc tế vào thị trường chứng khoán. Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, những cải cách này tập trung vào việc giảm thiểu các yêu cầu về hợp pháp hóa lãnh sự, đơn giản hóa các hồ sơ pháp lý, cũng như ứng dụng công nghệ số vào quy trình cấp phép và giám sát thị trường. Mục tiêu chính của những thay đổi này là nhằm tháo gỡ các rào cản kỹ thuật, cải thiện trải nghiệm đầu tư và tạo ra bước tiến thực chất trong việc thu hút dòng vốn gián tiếp từ quốc tế vào thị trường chứng khoán Việt Nam.

Hiện tại, Bộ Tài chính đang phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước để sửa đổi Thông tư 17. Những thay đổi bao gồm việc cắt giảm các giấy tờ pháp lý phức tạp, linh hoạt hơn trong việc nhận diện nhà đầu tư, và ứng dụng công nghệ số vào quy trình cấp phép và giám sát thị trường. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đang đề xuất một số giải pháp nhằm tăng tính hấp dẫn của thị trường chứng khoán. Điều này bao gồm việc sửa đổi Nghị định 155/2020/NĐ-CP để tăng cường tính công khai và minh bạch về tỷ lệ sở hữu nước ngoài. Bộ cũng đề xuất bỏ các quy định lỗi thời liên quan đến quyền quyết định giới hạn sở hữu của Đại hội đồng cổ đông và mở rộng khung pháp lý cho hoạt động phát hành chứng khoán.

Một trong những khó khăn khiến nhiều nhà đầu tư nước ngoài e ngại là thủ tục hành chính phức tạp và kéo dài. Điều này đòi hỏi việc hợp pháp hóa lãnh sự tài liệu hoặc xác minh phức tạp các hồ sơ đầu tư. Đồng thời, Việt Nam đã chính thức vận hành hệ thống giao dịch KRX từ tháng 5/2025. Đây là một bước tiến quan trọng hướng tới cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP), dự kiến sẽ được triển khai từ đầu năm 2027. Hệ thống này được các tổ chức xếp hạng quốc tế đánh giá cao về khả năng tăng độ an toàn và hiệu quả cho giao dịch thị trường.

Đại diện từ FTSE Russell đã bày tỏ sự ấn tượng với tiến trình cải cách thị trường tài chính của Việt Nam. Họ cam kết tiếp tục hỗ trợ về kỹ thuật, chỉ số và chia sẻ kinh nghiệm quốc tế. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng tin rằng khi nền tảng pháp lý và kỹ thuật được đồng bộ hóa, nhà đầu tư sẽ có trải nghiệm liền mạch, minh bạch và ổn định. Điều này sẽ giúp Việt Nam tạo dựng niềm tin thị trường.

Ông cũng nhấn mạnh rằng việc nâng hạng thị trường chứng khoán không phải là mục tiêu cuối cùng, mà là kết quả tất yếu của quá trình cải cách bền bỉ. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một thị trường vốn công bằng, hiệu quả và đạt chuẩn mực quốc tế. Bộ Tài chính cam kết tiếp tục đồng hành với các tổ chức quốc tế, trong đó có FTSE Russell, để hoàn thiện thể chế, tháo gỡ các vướng mắc và thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển toàn diện.

Với quyết tâm cải cách và sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ sớm đáp ứng các tiêu chí nâng hạng. Điều này hứa hẹn sẽ mở ra nhiều cơ hội mới cho các nhà đầu tư và góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa ban hành Bộ thủ tục hành chính mới nhằm hướng dẫn thực hiện đăng ký cấp phép cơ chế thử nghiệm cho các đơn vị, tổ chức là đối tượng điều chỉnh của Nghị định 94. Nghị định này quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng đối với việc triển khai sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới thông qua ứng dụng giải pháp công nghệ.

Nghị định 94, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đã đặt ra những quy định cụ thể về cơ chế thử nghiệm cho các giải pháp công nghệ tài chính, bao gồm chấm điểm tín dụng, chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng mở, và cho vay ngang hàng. Đây là những giải pháp được kỳ vọng sẽ thúc đẩy hoạt động dịch vụ ngân hàng phát triển và đóng góp vào sự phát triển của ngân hàng số trong bối cảnh hiện nay.

Ngay sau khi Nghị định 94 được ban hành, Ngân hàng Trung ương (NHTW) đã tích cực triển khai các chương trình và hành động cụ thể, bao gồm việc xây dựng và ban hành bộ thủ tục hành chính mới. Bộ thủ tục này hướng dẫn chi tiết về tiếp nhận và xử lý hồ sơ đăng ký, thời gian và các bước thực hiện, cũng như trả kết quả.

Bộ thủ tục hành chính mới bao gồm 6 thủ tục, gồm: Thủ tục đăng ký tham gia cơ chế thử nghiệm đối với giải pháp chấm điểm tín dụng, chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng mở; Thủ tục đăng ký tham gia cơ chế thử nghiệm đối với giải pháp cho vay ngang hàng; Thủ tục đề nghị điều chỉnh giải pháp thử nghiệm; Thủ tục dừng thử nghiệm và thu hồi giấy chứng nhận tham gia cơ chế thử nghiệm; Thủ tục đề nghị gia hạn thời gian thử nghiệm và thủ tục cấp giấy chứng nhận hoàn thành thời gian thử nghiệm.

Các thủ tục này sẽ được thực hiện bởi các đơn vị chức năng của NHNN, bao gồm Vụ Thanh toán và Vụ Chính sách tiền tệ. Đặc biệt, các thủ tục liên quan đến giải pháp cho vay ngang hàng sẽ được Vụ Chính sách tiền tệ thực hiện, trong khi các thủ tục liên quan đến giải pháp chấm điểm tín dụng và chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng mở sẽ do Vụ Thanh toán đảm nhiệm.

Mới đây, Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng cho biết, 3 giải pháp chính tại Nghị định 94 được xem xét tham gia Cơ chế thử nghiệm gồm chấm điểm tín dụng, chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng mở (Open API), cho vay ngang hàng (P2P Lending). Trong quá trình triển khai Nghị định, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục rà soát, cập nhật các sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới trong lĩnh vực ngân hàng để đánh giá và đề xuất mở rộng các giải pháp tham gia Cơ chế thử nghiệm.

Ông Ron H. Slagen – Phó Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam đánh giá, hệ thống tài chính tại Việt Nam đang trải qua quá trình chuyển đổi lớn, được thúc đẩy bởi các công nghệ như điện toán đám mây, phân tích dữ liệu lớn, open API, Blockchain và AI. Sự thay đổi này đang định hình lại hoạt động ngân hàng truyền thống và thúc đẩy sự trỗi dậy của các công ty công nghệ tài chính.

Nghị định 94 mới ban hành về sandbox fintech đại diện cho một cột mốc quan trọng trong việc thiết lập khung pháp lý cho các công ty fintech thử nghiệm các sản phẩm và dịch vụ mới dưới sự giám sát chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước. Sự cộng hưởng của cơ chế thí điểm fintech, cho vay ngang hàng sẽ tiếp tục khuyến khích và mang đến những đổi mới cho sản phẩm, dịch vụ số của thị trường.

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố số liệu cập nhật về tình hình tài khoản ngân hàng tại Việt Nam. Theo đó, cả nước hiện có khoảng 200 triệu tài khoản ngân hàng. Tuy nhiên, sau khi triển khai yêu cầu xác thực sinh trắc học, hệ thống chỉ ghi nhận 113 triệu tài khoản cá nhân và hơn 711.000 tài khoản tổ chức còn hoạt động hợp lệ.

Điều này có nghĩa là hơn 86 triệu tài khoản ngân hàng chưa được xác thực danh tính và không phát sinh giao dịch trong thời gian dài sẽ bị xóa sổ. Việc này được đánh giá là cần thiết để làm sạch hệ thống tài khoản ngân hàng, ngăn chặn các hình thức lừa đảo phổ biến thời gian qua như giả mạo tài khoản nhận tiền, rút tiền không chính chủ, hoặc rửa tiền qua kênh ngân hàng điện tử.

NHNN cho biết, việc kiểm tra, xác minh khách hàng hiện đang được triển khai song song với Đề án 06 của Chính phủ, với sự phối hợp giữa NHNN và Bộ Công an. Dự kiến, việc xóa sổ hơn 86 triệu tài khoản này sẽ được các ngân hàng thương mại thực hiện từ 1/9/2025.

Trên thực tế, một số ngân hàng lớn như BIDV, Vietcombank, Agribank, Techcombank, VPBank… đã chủ động khóa hoặc đóng các tài khoản có dấu hiệu rủi ro. NHNN hiện đang xây dựng kho dữ liệu chung về các tài khoản có dấu hiệu gian lận nhằm phục vụ giám sát, cảnh báo giao dịch bất thường.

NHNN cũng đã dự thảo nghị định thay thế Nghị định 88/2019 về xử phạt hành chính trong lĩnh vực ngân hàng – tiền tệ với mức phạt hành chính tăng lên gấp 4-5 lần so với hiện nay (tối đa 200 triệu đồng cho hành vi cho thuê, mượn tài khoản).

Về phía Bộ Công an cũng đề xuất xử lý hình sự các cá nhân có hành vi cho thuê, mượn tài khoản ngân hàng. Việc này nhằm tăng cường tính nghiêm minh của pháp luật và ngăn chặn các hành vi lợi dụng, lạm dụng tài khoản ngân hàng.

Liên quan đến tài khoản doanh nghiệp, hiện có khoảng 711.000 tài khoản, chiếm 55% số tài khoản ngân hàng của tổ chức đã được đối chiếu thông tin sinh trắc học của người đại diện hợp pháp. Từ ngày 1/7 tới đây, tài khoản doanh nghiệp cũng phải xác thực sinh trắc học mới được thực hiện giao dịch.

Việc áp dụng xác thực sinh trắc học cho tài khoản doanh nghiệp được xem là một bước đi quan trọng nhằm tăng cường bảo mật và an toàn cho hệ thống tài khoản ngân hàng. NHNN đang tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan để triển khai các giải pháp nhằm ngăn chặn các hình thức lừa đảo và đảm bảo an ninh tài chính quốc gia.

Ngày 16/7, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đã tổ chức hội thảo tăng cường năng lực ‘Quản trị rủi ro ngân hàng: Tầm nhìn mới từ dự thảo sửa đổi Thông tư 13/2018/TT-NHNN và Thông tư 41/2016/TT-NHNN’, với mục đích thảo luận các giải pháp triển khai Basel III tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Trần Phương, Phó Tổng Giám đốc BIDV, Phó chủ nhiệm Ủy ban Rủi ro trực thuộc Hội đồng Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa sâu rộng, ngành Ngân hàng Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải nâng cao năng lực quản trị rủi ro, nhằm đảm bảo an toàn hệ thống và tăng sức chống chịu trước các cú sốc thị trường. Việc áp dụng các chuẩn mực quốc tế không chỉ giúp tăng cường ổn định tài chính, mà còn tạo nền tảng để các tổ chức tín dụng phát triển bền vững và hội nhập toàn diện.

Ông Phương nhấn mạnh, việc triển khai Basel III là xu thế tất yếu, mang lại cả cơ hội và thách thức cho các ngân hàng và thị trường Việt Nam. Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã và đang tích cực xây dựng khung pháp lý mới nhằm luật hóa các yêu cầu cốt lõi của Basel III trong hệ thống ngân hàng Việt Nam thông qua 2 dự thảo thông tư quan trọng: Dự thảo thông tư thay thế Thông tư số 41/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 quy định tỷ lệ an toàn vốn đối với ngân hàng thương mại và dự thảo thông tư thay thế Thông tư số 13/2018/TT-NHNN ngày 18/5/2018 quy định về hệ thống kiểm soát nội bộ của ngân hàng thương mại.

Một số nội dung thay đổi trong khuôn khổ của Basel III có thể kể đến như nâng tỷ trọng và chất lượng vốn. Basel III nâng tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu đối với vốn cổ phần lên 4,5% và quy định thêm mức đệm bảo toàn vốn (CCB) ≥ 2,5% và đệm phản chu kỳ (CCyB) từ 0-2,5%, từ đó nâng tổng mức an toàn vốn tối thiểu đối với vốn cổ phần lên 7% và tỷ lệ an toàn vốn và các bộ đệm cũng tăng lên tới tối thiểu 10,5%.

Basel III cũng đưa ra các yêu cầu mới về đòn bẩy và thanh khoản để bảo vệ các ngân hàng khỏi tình trạng cho vay quá mức và rủi ro, đồng thời đảm bảo các ngân hàng có đủ thanh khoản trong giai đoạn căng thẳng tài chính. Tỷ lệ này được tính bằng vốn cấp 1 chia cho tổng tài sản của ngân hàng, với yêu cầu tỷ lệ tối thiểu là 3%.

Tại hội thảo, đại diện các tổ chức tín dụng đã cùng thảo luận nhằm tìm ra những giải pháp triển khai trong thời gian tới để hỗ trợ cho hệ thống các ngân hàng thương mại hoàn thành áp dụng chuẩn mực Basel III, nâng tầm trên thị trường tài chính quốc tế.

Về lộ trình triển khai, các chuyên gia và đại diện các ngân hàng thương mại đã kiến nghị nhiều giải pháp, bao gồm cả việc cập nhật các thông tư liên quan, điều chỉnh lộ trình để hỗ trợ các ngân hàng có thể chủ động xin phê duyệt và triển khai sớm IRB, xây dựng kho lưu trữ dữ liệu tập trung với đối tượng SME, đẩy nhanh kế hoạch số hóa cơ sở dữ liệu của các bộ, ngành liên quan đến hoạt động tín dụng, sớm ban hành các khuôn khổ pháp lý cho việc khai thác và sử dụng dữ liệu.

Kết luận hội thảo, bà Nguyễn Thị Hồng Vân, Giám đốc Khối Pháp chế và Tuân thủ, phụ trách hoạt động quản lý rủi ro Vietcombank, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Rủi ro cho biết, trong quá trình triển khai thực hiện các thông tư, các thành viên Ủy ban Rủi ro sẽ tiếp tục đồng hành chặt chẽ, cùng xây dựng quan điểm thống nhất về kỹ thuật, từ đó đề xuất với Ngân hàng Nhà nước ban hành hướng dẫn chi tiết dưới dạng ‘cẩm nang thực hiện’.

Bộ Tư pháp vừa công bố Hồ sơ thẩm định dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) xây dựng. Dự thảo này quy định nhiều điểm mới nhằm tăng cường quản lý và minh bạch trong hoạt động kinh doanh vàng.

Một trong những quy định đáng chú ý là việc thanh toán mua, bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trong ngày trở lên của một khách hàng phải được thực hiện thông qua tài khoản thanh toán của khách hàng và tài khoản thanh toán của doanh nghiệp kinh doanh vàng mở tại ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Quy định này nhằm đảm bảo yêu cầu về xác thực thông tin khách hàng và tăng tính công khai, minh bạch trong giao dịch mua, bán vàng.

Trước đó, trong quá trình xây dựng dự thảo, Bộ Công an đã góp ý rằng cần quy định rõ giá trị 20 triệu đồng của từng lần giao dịch hay tổng giá trị giao dịch từng ngày để tránh tình trạng ‘lách luật’ qua việc chia nhỏ các giao dịch. NHNN đã hoàn thiện lại quy định này cho chặt chẽ theo hướng quy định mức 20 triệu đồng này là giao dịch trong ngày.

Ngoài ra, dự thảo Nghị định cũng đề xuất xóa bỏ quy định Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng. Thay vào đó, NHNN sẽ cấp hạn mức hàng năm và giấy phép từng lần cho doanh nghiệp, ngân hàng thương mại thỏa điều kiện để xuất khẩu, nhập khẩu vàng miếng và giấy phép từng lần để nhập khẩu vàng nguyên liệu.

Dự kiến, doanh nghiệp muốn được cấp phép sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng, còn yêu cầu với ngân hàng là 50.000 tỷ. Các đơn vị này phải trong danh sách đang được Ngân hàng Nhà nước cấp giấy phép kinh doanh mua, bán kim loại quý, không bị xử phạt hoặc đã khắc phục xong nếu vi phạm.

Dự thảo nghị định cũng bổ sung cơ chế tăng nguồn cung cho sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ. Theo đó, doanh nghiệp sẽ được cấp phép nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và trang sức mỹ nghệ. Họ cũng có thể bán lại nguyên liệu này cho đơn vị khác có giấy phép sản xuất vàng miếng hoặc kinh doanh trang sức, mỹ nghệ.

Tuy nhiên, một số doanh nghiệp và hiệp hội cho rằng quy định điều kiện vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng trở lên với doanh nghiệp là quá chặt, sẽ loại bỏ phần lớn doanh nghiệp khỏi khả năng tham gia thị trường,… làm hạn chế tính cạnh tranh, không đa dạng hóa được nguồn cung.

Các chuyên gia kinh tế cũng bày tỏ quan ngại rằng quy định này có thể dẫn đến việc tập trung thị trường vào một số ít doanh nghiệp lớn, làm giảm sự cạnh tranh và đa dạng hóa nguồn cung vàng trên thị trường. Điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến người tiêu dùng và các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong ngành kinh doanh vàng.

Do đó, cần có sự cân nhắc kỹ lưỡng và đánh giá tác động của quy định này trước khi ban hành. Sự tham gia của các bên liên quan, bao gồm cả doanh nghiệp và hiệp hội, là rất quan trọng để đảm bảo rằng quy định mới không gây ra những hệ lụy tiêu cực cho thị trường vàng.