Chương trình ‘L’Oreal – UNESCO Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học năm 2025’ hiện đang mở cửa tiếp nhận đơn đăng ký từ các nghiên cứu viên và nhà khoa học nữ Việt Nam. Thời hạn nộp hồ sơ sẽ kết thúc vào ngày 30/9/2025. Đây là một phần không thể thiếu của Giải thưởng Quốc tế L’Oreal – UNESCO For Women in Science, một chương trình hợp tác chặt chẽ giữa Tập đoàn L’Oreal và Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) với mục đích khuyến khích và thúc đẩy sự phát triển của phụ nữ trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học.

Mục tiêu chính của chương trình là vinh danh, kết nối và phát huy năng lực trí tuệ của phụ nữ trên toàn cầu trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học. Đặc biệt, chương trình tập trung vào các lĩnh vực trọng tâm như Khoa học cơ bản, Khoa học vũ trụ, Khoa học đời sống và Khoa học vật liệu. Hàng năm, giải thưởng L’Oreal – UNESCO For Women in Science vinh danh 5 nhà khoa học nữ xuất sắc, những người được đề cử bởi các nhà khoa học hàng đầu thế giới. Mỗi giải thưởng có giá trị lên đến 100.000 euro.

Ở Việt Nam, chương trình học bổng L’Oreal – UNESCO For Women in Science đã được triển khai từ năm 2009. Mục tiêu của chương trình là nhận diện và tôn vinh các nhà khoa học nữ trẻ thông qua 2 nhóm ngành nghiên cứu chính: Khoa học Sự sống và Khoa học Vật liệu. Hàng năm, chương trình mở cửa để vinh danh 3 nhà khoa học nữ có đề án nghiên cứu hiện đại, đột phá và có đóng góp vào sự phát triển của tri thức khoa học cũng như mang lại lợi ích cho cộng đồng. Mỗi học bổng có trị giá 150 triệu đồng.

Để tham gia chương trình, các nhà khoa học nữ phải đáp ứng các tiêu chí như có quốc tịch Việt Nam, trong độ tuổi không quá 45 tuổi, có học vị Tiến sĩ và có quá trình nghiên cứu khoa học. Đề án nghiên cứu khoa học xin học bổng có thể mới bắt đầu hoặc đang trong quá trình thực hiện, nhưng không bao gồm nghiên cứu liên quan đến mỹ phẩm. Hồ sơ cần được hoàn tất và gửi đến chương trình trước 18 giờ ngày 30/9/2025.

Hồ sơ tham gia chương trình học bổng sẽ bao gồm hồ sơ thể hiện năng lực nghiên cứu, học thuật, đề án nghiên cứu mang tính hiện đại, đột phá và được diễn giải theo ngôn ngữ rõ ràng, mạch lạc và khoa học. Ngoài ra, còn bao gồm các thành tựu trong nghiên cứu khoa học và thư giới thiệu từ các nhà khoa học trong ngành về ứng viên và đề án nghiên cứu.

Một hội đồng khoa học độc lập của L’Oreal – UNESCO For Women in Science tại Việt Nam sẽ tiến hành bình chọn ứng viên xuất sắc cho từng năm và công bố kết quả vào tháng 11 hàng năm. Các ứng viên nhận học bổng khoa học tại các quốc gia sẽ tiếp tục được đề cử cho Giải thưởng Nhà khoa học trẻ tài năng thế giới vào năm kế tiếp của năm nhận học bổng.

PGS.TS. Nguyễn Vân Trang, Phó giám đốc Trung tâm nghiên cứu Y sinh học, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, nhà khoa học nhận học bổng L’Oreal – UNESCO For Women in Science tại Việt Nam, chia sẻ: ‘Tôi tâm đắc với sứ mệnh của chương trình này là giúp cho những nhà khoa học nữ không còn vô hình nữa. Sự vô hình này đôi khi không phải đến từ bên ngoài mà là sự rụt rè, e ngại của bản thân. Tôi cũng từng có cảm giác như vậy và Giải thưởng này đã giúp tôi cảm thấy tự tin hơn bởi những công trình của mình được vinh danh, trân trọng, và bản thân tôi cũng gắn kết được với một mạng lưới các nhà khoa học nữ luôn sẵn sàng chia sẻ, nâng đỡ nhau.’

Thông tin chi tiết về chương trình và cách thức đăng ký có thể được tìm thấy trên trang web https://www.loreal.com.vn/vi/for-women-in-science/ hoặc liên hệ trực tiếp với ban tổ chức chương trình.

Trung Quốc vừa chứng kiến một cột mốc lịch sử khi robot thông minh “Học bá01” trở thành nghiên cứu sinh tiến sĩ đầu tiên tại nước này. Robot này được chấp nhận vào chương trình nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành Kịch nghệ và Điện ảnh tại Học viện Sân khấu Thượng Hải, niên khóa 2025-2026.

Với khả năng nhận thức và xử lý thông tin tương tự như con người, “Học bá01” sẽ tham gia vào các lớp học cùng các nghiên cứu sinh tiến sĩ người thật trong suốt 4 năm tới. Robot này được mô tả là “Nghệ sĩ biểu diễn thông minh hiện thân”, “Người sáng tạo thuật toán Opera”, “Nhà khám phá nghệ thuật và công nghệ” và “Người kế thừa Opera Kỹ thuật số”. Sự xuất hiện của robot này đại diện cho một bước tiến quan trọng trong việc tích hợp trí tuệ nhân tạo vào lĩnh vực nghệ thuật.

Hình dạng vật lý của “Học bá01” được tối ưu hóa từ robot “Walker2”, với chiều cao 1,75 mét và nặng khoảng 30 kg. Chương trình giảng dạy của robot này sẽ bao gồm các mô-đun cơ bản, nghệ thuật, hệ thống và nhiệm vụ, liên quan đến các lĩnh vực như nhận thức và mô hình hóa nhận thức, hợp nhất dữ liệu đa phương thức và đánh giá kết quả dưới dạng “bảo vệ luận án”.

Công ty TNHH Robot Droid Thượng Hải, đơn vị chế tạo người máy, cho biết “Học bá01” sẽ được đào tạo chuyên sâu về hí khúc, biểu diễn, biên kịch, thiết kế sân khấu… cũng như nghiên cứu về sản xuất hí kịch dựa trên mạng LSTM. Robot này cũng sẽ có cơ hội học tập tại Phòng thí nghiệm trọng điểm “AI + Nghệ thuật biểu diễn” và Phòng thí nghiệm trọng điểm về Đổi mới tích hợp Nghệ thuật biểu diễn kỹ thuật số của Bộ Văn hóa và Du lịch Trung Quốc.

Sự kiện này đánh dấu một thử nghiệm giáo dục đột phá, hướng đến việc tích hợp trí tuệ nhân tạo tạo sinh vào sáng tác kịch nghệ và đưa trí thông minh hiện thân vào đào tạo biểu diễn chuyên biệt. Việc “Học bá01” trở thành nghiên cứu sinh tiến sĩ robot thông minh đầu tiên của Trung Quốc mở ra một cuộc khám phá liên ngành mới về “sự kết hợp giữa công nghệ và nghệ thuật”. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc khám phá tiềm năng của trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực nghệ thuật và giải trí.

Với sự tham gia của “Học bá01” vào chương trình nghiên cứu sinh tiến sĩ, các chuyên gia hy vọng sẽ thấy sự phát triển của một lĩnh vực mới, kết hợp giữa công nghệ và nghệ thuật. Điều này có thể dẫn đến việc tạo ra các hình thức nghệ thuật mới, cũng như cải thiện chất lượng của các sản phẩm nghệ thuật.

Trong tương lai, “Học bá01” có thể sẽ đóng góp vào việc tạo ra các sản phẩm nghệ thuật độc đáo, kết hợp giữa trí tuệ nhân tạo và sáng tạo của con người. Điều này có thể giúp mở rộng phạm vi của nghệ thuật và giải trí, cũng như tạo ra các cơ hội mới cho các nghệ sĩ và nhà sản xuất.

Để biết thêm thông tin về robot “Học bá01” và chương trình nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Học viện Sân khấu Thượng Hải, vui lòng truy cập trang web của Công ty TNHH Robot Droid Thượng Hải hoặc trang web của Học viện Sân khấu Thượng Hải.

Robot Xueba01, được cộng đồng mạng Trung Quốc ca ngợi về ngoại hình tựa ‘nam thần’, đã chính thức trở thành nghiên cứu sinh tại Học viện Hý kịch Thượng Hải, Trung Quốc. Đây là một trong những trường nghệ thuật hàng đầu tại Trung Quốc. Xueba01 là robot đầu tiên được nhận vào chương trình đào tạo tiến sĩ chuyên ngành sân khấu và điện ảnh tại học viện này.

Xueba01 được phát triển bởi Đại học Khoa học và Công nghệ Thượng Hải cùng các đối tác. Tên của robot này, ‘Xueba’, có nghĩa là ‘học bá’, một thuật ngữ trong tiếng Trung dùng để chỉ những người học giỏi xuất sắc. Theo thông tin từ truyền thông Trung Quốc, Xueba01 có chiều cao 1,75m, nặng khoảng 30kg và có khả năng tương tác trực tiếp với con người. Cộng đồng mạng Trung Quốc đã nhận xét về khuôn mặt đẹp trai của robot này và khả năng biểu đạt cảm xúc đa dạng trên khuôn mặt.

Xueba01 có khả năng giao tiếp trôi chảy bằng tiếng phổ thông. Vào ngày 27/7, tại Hội nghị Trí tuệ nhân tạo Thế giới tổ chức tại Thượng Hải, Học viện Hý kịch Thượng Hải đã chính thức thông báo về việc tiếp nhận Xueba01 vào chương trình đào tạo tiến sĩ. Trong 4 năm học tập, Xueba01 sẽ chuyên ngành sân khấu và điện ảnh, với trọng tâm đào tạo về kinh kịch, một loại hình nghệ thuật truyền thống của Trung Quốc. Dự kiến, robot này sẽ nhập học vào ngày 14/9.

Xueba01 đã được cấp mã số sinh viên và có giáo sư hướng dẫn riêng, bà Yang Qingqing. Giáo sư Yang cho biết, Xueba01 sẽ học tất cả các môn học giống như các sinh viên khác, bao gồm nghệ thuật biểu diễn, viết kịch bản, thiết kế sân khấu, điều khiển chuyển động và sáng tạo ngôn ngữ. Robot này sẽ tham gia lớp học cùng với các nghiên cứu sinh khác và phải hoàn thành các yêu cầu trong quá trình học như một sinh viên bình thường, bao gồm cả việc viết luận án.

Theo kế hoạch hợp tác đào tạo, sau khi tốt nghiệp, Xueba01 có thể trở thành đạo diễn kinh kịch phục vụ cho các bảo tàng, nhà hát, hoặc sáng tạo nội dung cho một studio nghệ thuật. Tuy nhiên, một số cư dân mạng đã bày tỏ nghi ngờ về khả năng của robot trong lĩnh vực nghệ thuật sân khấu và điện ảnh, cho rằng những lĩnh vực này đòi hỏi sức sáng tạo và cảm xúc cao. Một số người cho rằng các tác phẩm do robot tạo ra bằng thuật toán không thể thực sự chạm tới trái tim con người.

Xueba01 đã đáp lại những bình luận này bằng sự hài hước nhẹ nhàng: ‘Nếu tôi không tốt nghiệp được, giáo sư Yang cho biết tôi sẽ được hiến tặng cho viện bảo tàng. Nghe cũng thú vị đấy chứ. Ít nhất tôi vẫn sẽ trở thành một phần của dòng chảy nghệ thuật’. Hiện tại, nhiều người hào hứng với sự xuất hiện của Xueba01, một cư dân mạng nhận định: ‘Robot này đang thực hiện một thử thách mang tính dấu mốc trong quan hệ giữa con người và robot. Chúng ta cuối cùng đã bước vào giai đoạn cùng sống, học tập và làm việc với robot. Hy vọng cậu ấy sẽ thành công’.

Ngày 23.7, tại TP.HCM, Trường ĐH Tôn Đức Thắng đã tổ chức hội thảo quốc tế về tính toán thông minh trong khoa học kỹ thuật (ICCIES) lần thứ nhất, phối hợp với ĐH Khoa học và công nghệ Wroclaw (Ba Lan) và ĐH Quốc gia Chungbuk (Hàn Quốc). Hội thảo mang chủ đề ‘Những đổi mới, tiến bộ và xu hướng trí tuệ tính toán trong khoa học kỹ thuật tương lai’.

Trong bối cảnh hiện nay, ngành công nghệ đang trải qua một quá trình chuyển đổi mạnh mẽ với sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo (AI). Tuy nhiên, điều này cũng dẫn đến việc cắt giảm nhân sự ở nhiều doanh nghiệp. GS-TS Costin Badica, Giám đốc Trường đào tạo tiến sĩ ‘Constantin Belea’ thuộc ĐH Craiova (Romania), cho biết AI đã tạo ra sự thay đổi đột ngột ở nhiều khía cạnh, trong đó có thị trường lao động.

GS-TS Costin Badica nhấn mạnh rằng, từ đầu năm đến 22.7, đã có 166 công ty công nghệ trên toàn cầu tham gia vào làn sóng sa thải với 80.150 nhân sự đã bị mất việc làm. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng điều này không đồng nghĩa sinh viên phải đối diện với cảnh thất nghiệp sau khi tốt nghiệp.

Để nâng cao năng lực cạnh tranh, GS-TS Costin Badica đưa ra lời khuyên rằng sinh viên cần phải tập trung nhiều hơn vào nền tảng cơ bản, từ đó hiểu rõ vấn đề và biết diễn đạt một cách rõ ràng. Đồng thời, sinh viên cần hiểu rõ và học cách làm việc với AI, cũng như sáng tạo hơn trong công việc khi những thứ vốn phức tạp giờ đều có thể được tự động hóa.

Ông cũng cho rằng mọi thứ rồi sẽ ổn, miễn là chúng ta học được cách thích nghi. Còn với những cơ sở giáo dục ĐH, GS-TS Costin Badica cho biết nếu như trước đây trường thường tập trung dạy những kiến thức nền tảng và kỹ thuật rất chuyên sâu, thì nay phải đào tạo thêm cho sinh viên biết cách dùng AI. Điều này không chỉ áp dụng với riêng kỹ sư công nghệ thông tin, mà ngay cả khi làm việc ngoài lĩnh vực công nghệ, các bạn cũng cần được đào tạo để biết cách sử dụng AI.

GS-TS Huỳnh Văn Nam, công tác ở Trường sau ĐH Khoa học và công nghệ tiên tiến thuộc Viện Khoa học và công nghệ tiên tiến Nhật Bản (JAIST), kiêm Tổng biên tập Tạp chí quốc tế về Khoa học hệ thống và tri thức (IJKSS), cũng chia sẻ quan điểm tương tự. Ông cho rằng sinh viên không cần phải lo lắng nhiều về thị trường lao động miễn là các bạn được đào tạo những kỹ năng cơ bản, cần thiết để thích nghi, đồng thời biết cách sử dụng AI hiệu quả cho công việc.

Nhu cầu nhân lực không quá bi quan khi Chính phủ đã thông qua chương trình Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050.

Hội thảo ICCIES 2025 đã nhận được hơn 200 tham luận từ tác giả ở 36 quốc gia, trong đó 115 bài được chọn đăng trong 4 tập kỷ yếu của hội nghị.