Họa sĩ Lê Thiết Cương – Phong cách tối giản với tầng ý nghĩa sâu sắc

Linh — Wed, 20 Aug 2025 00:27:03 +0000

Lê Thiết Cương, một trong những họa sĩ hàng đầu của nền hội họa Việt Nam, đã qua đời vào ngày 17/7 ở tuổi 63 do mắc bệnh ung thư hiếm gặp. Thông tin về sự ra đi của ông đã gây shock và buồn bã trong giới văn chương và hội họa. Trong suốt cuộc đời, Lê Thiết Cương đã tạo dấu ấn sâu đậm trong nhiều lĩnh vực, bao gồm hội họa, gốm, nhiếp ảnh và giám tuyển của nhiều sự kiện mỹ thuật.

Trong sự nghiệp, Lê Thiết Cương còn dành tình yêu đặc biệt với gốm, cho biết chỉ có vật liệu này mới hội tụ đủ thiên, địa, nhân, ngũ hành kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Tiếc nuối khi các làng gốm cổ đang dần mai một, ông mang hội họa vào gốm để làm mới, tôn vinh vật liệu, đưa gốm đến gần mọi người.

Bức Bàn ghế được Lê Thiết Cương triển lãm năm 2018. Các bức vẽ của ông dùng tông xám, đen là chủ đạo. Nhà thơ Nguyễn Thụy Kha từng nhận định tranh Lê Thiết Cương ”khó lường, mỗi bức hầu như chỉ chọn một tông màu chính rồi hòa tan màu sắc ấy trên mặt phẳng tĩnh lặng”. Từ con người, đồ vật, phong cảnh đều được Lê Thiết Cương vẽ đơn giản, đôi khi chỉ bằng các nét gạch, song khiến người xem dành nhiều thời gian để phân tích những tầng ý nghĩa mà ông gửi gắm.

Lê Thiết Cương được biết đến với phong cách tối giản đặc trưng, thể hiện qua các bức tranh, tác phẩm gốm và các dự án nghệ thuật khác. Ông đã tổ chức nhiều triển lãm cá nhân và tham gia vào nhiều hoạt động nghệ thuật khác nhau. Các tác phẩm của ông không chỉ thể hiện sự đơn giản mà còn chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc. Sự nghiệp của ông được đánh dấu bằng việc không ngừng tìm kiếm và khám phá các hình thức nghệ thuật mới.

Đề tài quen thuộc khác trong sự nghiệp của Lê Thiết Cương là ghế. Tháng 9/2019, ông tổ chức triển lãm Chuyện ghế , với 30 tác phẩm do ông thiết kế trong 18 năm, mang tinh thần truyền thống kết hợp hiện đại. Hầu như mỗi chiếc chỉ có một màu, hình khối không cầu kỳ. Tác phẩm điêu khắc trong hình được làm bằng sắt hàn, có màu đỏ rực, được liên kết từ những hình khối không cân bằng.
Họa sĩ từng nói: ” Trong kiến trúc và đặc biệt kiến trúc hiện đại, ghế không chỉ để ngồi. Nó là một yếu tố trang trí, song hành cùng kiến trúc. Không nên bó hẹp ghế trong nghĩa đen của nó”. Lê Thiết Cương đặt tác phẩm giữa lằn ranh của giá trị sử dụng và nghệ thuật, mỗi người khi chiêm ngưỡng sẽ có những cảm nhận riêng.

Một trong những tác phẩm tiêu biểu của Lê Thiết Cương là bức sơn dầu ‘Độc thoại’, thể hiện rõ phong cách tối giản của ông. Bên cạnh đó, ông cũng đã thực hiện nhiều bức vẽ minh họa cho các cuốn sách, bao gồm ‘Anh hùng còn chi – di cảo’ của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp và nhiều tác phẩm khác của các nhà văn, nhà nghiên cứu nổi tiếng.

Phong cách được Lê Thiết Cương áp dụng trong những bức minh họa. Năm 2023, họa sĩ vẽ minh họa bìa cuốn Anh hùng còn chi – di cảo của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, bạn vong niên của ông. Lê Thiết Cương cũng thực hiện tranh bìa cho sách của nhà văn Nguyễn Quang Lập, nhà nghiên cứu Văn Giá, Hoàng Ngọc Hiến, nhà phê bình Nguyễn Thị Minh Thái. Ảnh: Nhã Nam

Không chỉ dừng lại ở hội họa, Lê Thiết Cương còn có tình yêu đặc biệt với gốm, một vật liệu mà ông cho rằng hội tụ đủ thiên, địa, nhân, ngũ hành. Ông đã kết hợp hội họa và gốm để làm mới và tôn vinh vật liệu này. Các tác phẩm gốm của ông không chỉ thể hiện sự tinh tế mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc.

Một trong tác phẩm gốm cuối cùng của Lê Thiết Cương, hoàn thiện hôm 31/5. Trên thân bình, họa sĩ trích một câu trong truyện ngắn Tướng về hưu của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp: ”Cả đời cha tôi gắn với súng đạn chiến tranh”. Năm 1985, ngày nào họa sĩ cũng đạp xe sang Bát Tràng. Nhờ đó, ông học được các công đoạn làm gốm, từ củi lửa, vuốt nặn, vào lò, ra lò, hình thành niềm yêu thích vật liệu. Họa sĩ từng cho rằng mỹ thuật của người Việt nằm trong gốm.

Lê Thiết Cương sáng tác tranh Phóng sinh , lấy cảm hứng từ thơ Đặng Đình Hưng, ra mắt tại triển lãm năm 2021. Tính đến khi nhà thơ mất năm 1990, họa sĩ làm học trò của ông sáu năm. Thời gian ấy, Lê Thiết Cương được học về nghệ thuật nói chung, trong đó có hội họa. ” Ông là người đã phát hiện ra hạt tối giản trong tôi và vun đắp tôi đi theo con đường này”, họa sĩ từng nói.
Sinh thời, nhà thơ Đặng Đình Hưng có những sáng tác theo trường phái tối giản. Trong đó, ông không nhấn mạnh ở câu chuyện mà tập trung vào từ ngữ. Nhà nghiên cứu Nguyễn Thị Thúy Hạnh phân tích: ”Đặng Đình Hưng tìm cách chơi giữa khoảng cách chữ cái hoặc dấu, chủ ý làm gián đoạn tính liên tục của âm thanh và hình ảnh”.

Trong suốt sự nghiệp, Lê Thiết Cương đã hợp tác với nhiều nhà văn, nhà điêu khắc và các nghệ sĩ khác để tạo ra các dự án nghệ thuật độc đáo. Sự ra đi của ông đã để lại khoảng trống lớn trong giới văn chương và hội họa Việt Nam. Tuy nhiên, những tác phẩm và di sản nghệ thuật của Lê Thiết Cương sẽ tiếp tục được nhớ đến và tôn vinh. Ông đã cống hiến cả cuộc đời mình cho nghệ thuật, để lại dấu ấn không thể phai mờ.

Chăn trâu – tranh gốm ghép của Lê Thiết Cương. Các mảnh gốm được họa sĩ ghép tỉ mỉ, tối giản màu sắc, thể hiện một trong số đề tài ông yêu thích là văn hóa Việt, với hình ảnh nông dân, con trâu, cái liềm.

Ngô Thanh Vân: ‘Tôi may mắn khi có Huy Trần trong đời’

Giới nghệ thuật và công chúng sẽ tiếp tục tri ân và tưởng nhớ Lê Thiết Cương qua các tác phẩm của ông.

Lê Thiết Cương tốt nghiệp trung học năm 1984, sau đó theo học tại trường Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội từ năm 1985 đến năm 1990. Ông có hơn 30 năm theo đuổi phong cách hội họa tối giản, thực hành và thể nghiệm qua nhiều nhánh rẽ khác nhau: đậm nhạt, hòa sắc, hình và nét. Ông từng nói về quan điểm sáng tác: ”Tối giản là tôi, tôi là tối giản. Tối giản là ‘cá tính cốt tử’ của tôi, là ADN, là vân tay, là người nào của ấy, là căn cước tôi”. Họa sĩ còn có duyên viết phê bình, đã ra mắt cuốn Thấy (2017), Trò chuyện với hội họa (2025). Trong vai trò nhà phê bình, ông “chỉ dựa trên chính bức tranh để phân tích và đưa ra nhận định, tuyệt đối không nghe tác giả nói về tác phẩm của họ”.

‘Nghệ sĩ’ robot vẽ Vua Charles III

Dẹp ‘hộp cứu cánh tâm trạng’, tạm biệt với mua sắm vô thức

Linh — Mon, 18 Aug 2025 07:07:58 +0000

Trong quá trình dọn dẹp ngăn kéo trang điểm, tôi đã có một khám phá thú vị về bản thân mình. Tôi nhận ra rằng việc sở hữu quá nhiều món đồ không nhất thiết mang lại cảm giác thỏa mãn như tôi từng nghĩ. Thay vào đó, chính việc sử dụng đúng những món đồ phù hợp với bản thân mới thực sự khiến tôi cảm thấy nhẹ lòng và thoải mái.

Ngày 4 – Nhật ký dọn dẹp: Tôi vứt 5 thỏi son không dùng đến và tạm biệt tâm lý “mua là thấy thoải mái”- Ảnh 4.

Quá trình dọn dẹp đã giúp tôi nhận ra rằng mình đã tích tụ quá nhiều thứ không thực sự cần thiết. Đặc biệt, tôi đã quyết định “chia tay” với 5 thỏi son môi. Chúng không được mua vì nhu cầu thực sự, mà chỉ để lấp đầy cảm xúc nhất thời. Những món đồ này đã được mua trong cácช่วง thời gian khác nhau, có thể là khi tôi cảm thấy buồn chán, hoặc khi tôi muốn thử nghiệm với các màu son mới.

Ngày 4 – Nhật ký dọn dẹp: Tôi vứt 5 thỏi son không dùng đến và tạm biệt tâm lý “mua là thấy thoải mái”- Ảnh 2.

Việc loại bỏ những món đồ không cần thiết này đã giúp tôi nhận ra thói quen tiêu dùng cảm xúc của bản thân. Tôi bắt đầu hiểu rằng mình đã sử dụng mua sắm như một cách để lấp đầy cảm giác trống rỗng, thay vì đáp ứng nhu cầu thực sự. Điều này không chỉ xảy ra với việc mua son môi, mà còn có thể áp dụng cho nhiều lĩnh vực khác trong cuộc sống hàng ngày.

Ngày 4 – Nhật ký dọn dẹp: Tôi vứt 5 thỏi son không dùng đến và tạm biệt tâm lý “mua là thấy thoải mái”- Ảnh 3.

Sau trải nghiệm này, tôi đã quyết định thay đổi cách tiếp cận với việc mua sắm. Thay vì mua sắm theo cảm xúc, tôi bắt đầu tập trung vào việc mua những món đồ thực sự cần thiết và phù hợp với bản thân. Quá trình này không chỉ giúp tôi tiết kiệm tiền bạc, mà còn giúp tôi giảm thiểu sự lãng phí và tăng cường sự thoải mái trong cuộc sống hàng ngày.

Hy vọng rằng, qua trải nghiệm của mình, tôi có thể giúp những người khác nhận ra thói quen tiêu dùng cảm xúc và tìm ra cách tiếp cận mới với việc mua sắm. Bằng cách tập trung vào những gì thực sự cần thiết và phù hợp, chúng ta có thể tạo ra một cuộc sống đơn giản, nhẹ nhàng và thoải mái hơn. Và nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về cách quản lý tài chính và tiêu dùng thông minh, có thể tham khảo thêm các bài viết trên VietNamBiz để có thêm nhiều thông tin hữu ích.

Tối giản – Doanhnghieptiepthi.com

Họa sĩ Lê Thiết Cương – Phong cách tối giản với tầng ý nghĩa sâu sắc

Dẹp ‘hộp cứu cánh tâm trạng’, tạm biệt với mua sắm vô thức