Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tại Việt Nam hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ các yếu tố an ninh phi truyền thống. Những thách thức này không chỉ dừng lại ở mức độ ảnh hưởng đến an ninh quốc gia mà còn kéo theo những hệ lụy về mặt kinh tế, xã hội và môi trường. Biến đổi khí hậu, dịch bệnh, tình trạng di cư tự do, buôn bán người, tội phạm và khủng bố là một số trong những vấn đề đang đặt ra những thách thức cần được giải quyết.
Biến đổi khí hậu đã và đang tác động trực tiếp đến đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là ở các vùng núi cao, vùng sâu, vùng xa. Tình trạng thời tiết cực đoan, nắng nóng, mưa bão kéo dài đã ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, nguồn nước sinh hoạt và môi trường sống. Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ mất an toàn về thực phẩm, nguồn nước mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân.
Dịch bệnh, đặc biệt là đại dịch COVID-19, đã để lại những hậu quả nghiêm trọng đối với các cộng đồng dân tộc thiểu số. Sự hạn chế về tiếp cận dịch vụ y tế, thiếu thông tin và hạ tầng y tế ở những vùng này đã khiến cho việc phòng chống và ứng phó với dịch bệnh gặp nhiều khó khăn. Điều này một lần nữa nhấn mạnh sự cần thiết của việc tăng cường hệ thống y tế và nâng cao năng lực ứng phó với các tình huống khẩn cấp ở các khu vực này.
Tình trạng di cư tự do cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Nhiều người dân từ các vùng DTTS di cư đến các khu vực thành thị để tìm kiếm cơ hội việc làm, tuy nhiên điều này cũng đặt ra thách thức về an sinh xã hội, ở chỗ người dân dễ bị rơi vào tình trạng nghèo đói, thiếu thốn các dịch vụ cơ bản.
Buôn bán người và tội phạm xuyên quốc gia cũng là những thách thức an ninh đáng kể. Các nhóm dân tộc thiểu số dễ bị tổn thương trước những hoạt động tội phạm này do sự hạn chế về hiểu biết pháp luật và thiếu cơ hội kinh tế.
Để giải quyết những thách thức này, đòi hỏi phải có những chính sách đồng bộ và toàn diện. Chính phủ cần tập trung vào việc phát triển kinh tế – xã hội bền vững ở các vùng DTTS, cải thiện điều kiện sống và tiếp cận các dịch vụ cơ bản của người dân. Bên cạnh đó, việc nâng cao nhận thức và năng lực tự vệ của cộng đồng, tăng cường sự tham gia của người dân vào quá trình phát triển cũng là những yếu tố quan trọng.
Ngoài ra, liên hợp quốc cũng đã đề xuất và hỗ trợ các quốc gia trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), trong đó có mục tiêu về đảm bảo an sinh xã hội và phát triển bền vững cho tất cả các nhóm dân cư.
Tổng kết lại, việc giải quyết những thách thức an ninh phi truyền thống ở các vùng DTTS đòi hỏi sự tham gia và nỗ lực của tất cả các bên liên quan. Bằng việc thực hiện các chính sách phù hợp, nâng cao năng lực tự vệ và cải thiện điều kiện sống, chúng ta có thể hướng tới một tương lai ổn định và phát triển bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số.
