Mark Zuckerberg, CEO của Meta, đang triển khai một dự án bất động sản khổng lồ tại đảo Kauai, Hawaii, gây ra những lo ngại về việc xóa sổ di sản văn hóa của người bản địa. Khu đất này, nằm tại một trong những hòn đảo đẹp nhất của Hawaii, chứa đựng nhiều di tích văn hóa và lịch sử quan trọng. Mới đây, một người bản địa tên Julian Ako đã phát hiện ra rằng tổ tiên của mình đã được chôn cất tại mảnh đất này, hiện nằm trong khu phức hợp bí mật của Zuckerberg.
Trước đây, mảnh đất này thuộc về gia đình ông cố của Ako, nhưng nó đã trở thành một phần của dự án bất động sản khổng lồ với trị giá hàng trăm triệu USD. Sau quá trình đàm phán kéo dài với đại diện pháp lý của Zuckerberg, Ako cuối cùng đã được phép tiếp cận khu đất để xác định và đăng ký vị trí các ngôi mộ với chính quyền bang Hawaii.
Tuy nhiên, Ako vẫn chưa thể tìm thấy dấu tích của những người thân khác được cho là cũng chôn tại đây. Điều khiến ông lo ngại là khu vực này được kiểm soát an ninh nghiêm ngặt và nhân viên xây dựng bị buộc ký các thỏa thuận không tiết lộ (NDA), khiến việc báo cáo phát hiện các di tích văn hóa như hài cốt (iwi) trở nên phức tạp. Ako và nhiều người bản địa khác lo sợ rằng những di tích văn hóa quan trọng có thể bị mất đi vĩnh viễn nếu không được bảo vệ và tôn trọng đúng cách.
Chính quyền Hawaii đã xác nhận khả năng có thêm nhiều địa điểm chôn cất chưa xác định trong khu đất này. Đại diện truyền thông của Zuckerberg cho biết khu mộ của gia đình Ako đã được thông báo từ năm 2015 và đang được rào lại. Bà cũng cho biết nhân viên buộc phải tuân thủ quy định về việc báo cáo nếu phát hiện di tích văn hóa.
Dự án bất động sản của Zuckerberg đã trở thành một trong những vấn đề nóng tại Hawaii, đặc biệt khi không ai rõ liệu còn bao nhiêu di tích văn hóa khác đang bị chôn vùi trong vùng đất bị phong tỏa. Mark Zuckerberg đã trở thành một trong những chủ đất lớn nhất tại bang Hawaii, với tổng diện tích đất vượt mốc 2.300 mẫu Anh (9,3 triệu m2), gấp gần 10 lần Công viên Trung tâm ở New York.
Zuckerberg không phải là người duy nhất tham gia vào làn sóng mua đất tại Hawaii. Nhiều tỷ phú công nghệ khác, như Larry Ellison, Jeff Bezos, Oprah Winfrey và Marc Benioff, cũng sở hữu đất rộng tại các đảo Hawaii. Tuy nhiên, sự hiện diện ngày càng lớn của Zuckerberg vẫn gây tranh cãi, và nhiều chuyên gia và cư dân bản địa lo ngại rằng sự “chiếm lĩnh” đất đai của các tỷ phú từ đất liền sẽ phá vỡ cấu trúc xã hội và bản sắc của Hawaii.
Trong bối cảnh này, người dân Hawaii và các nhà hoạt động đang kêu gọi sự bảo vệ và tôn trọng di sản văn hóa của người bản địa. Họ hy vọng rằng các dự án phát triển bất động sản sẽ được thực hiện một cách minh bạch và có trách nhiệm, đảm bảo rằng di sản văn hóa và lịch sử của Hawaii được bảo tồn cho các thế hệ tương lai.
